Biochemie en moleculaire biologie (B-KUL-E0I36A)
Doelstellingen
Dit opleidingsonderdeel maakt je vertrouwd met de grondslagen van de biochemie en de moleculaire biologie van de cel. Fundamentele processen die in nagenoeg elk celtype van het menselijk lichaam voorkomen, zoals energievoorziening, genexpressie, groei en differentiatie worden besproken. Deze processen – samen met de topics die besproken worden in het opleidingsonderdeel celbiologie –vormen de basis voor de meer gespecialiseerde functies van de verschillende systemen en orgaanstelsels in het lichaam die later in het curriculum aan bod komen.
Het opleidingsonderdeel plaatst de biochemische en moleculaire inzichten ook in een medische context. Voor een aantal ziekten wordt aangetoond hoe (epi)genetische veranderingen of bepaalde toxines de normale biochemische en moleculaire processen verstoren en zo welbepaalde ziektebeelden opwekken. Verder wordt geïllustreerd hoe een goed begrip van moleculaire structuur en functie toelaat om het werkingsmechanisme van geneesmiddelen te begrijpen of om nieuwe farmaca te ontwikkelen. Je maakt ook kennis met de wetenschappelijke methode. Zo wordt voor een aantal concepten dieper ingegaan op de onderliggende experimentele evidentie om de wetenschappelijke manier van denken in de biochemie en moleculaire biologie duidelijk te maken. Tot slot, leer je aan de hand van opdrachten in de werkzittingen kritisch nadenken over de theorie en de theorie praktisch toepassen.
Na het voltooien van dit opleidingsonderdeel ken en begrijp je de fundamentele cellulaire onderwerpen/processen die hieronder zijn opgelijst. Je kan deze kennis ook toepassen in een medische context.
- chemie van de cel
- De structuur en functie van de macromoleculen van de cel (nucleïnezuren, eiwitten, koolhydraten en lipiden)
- Bio-energetica
- functie, werking en regeling van enzymen
- Energiemetabolisme (glycolyse, fermentatie, gluconeogenese en aërobe ademhaling)
- Het genetisch materiaal van de cel (DNA-structuur, chromosomen chromatine)
- DNA-replicatie, DNA-schade, DNA-herstel mechanismen en homologe recombinatie
- De genetische code, RNA-synthese en processing, eiwitsynthese
- Regulatie van genexpressie op (epi)genomisch, transcriptioneel en post-transcriptioneel niveau
- De celcyclus, mitose en apoptosis
- Meiose en genetische variatie
Begintermen
De opleidingsonderdelen van de opleiding Geneeskunde kunnen enkel gevolgd worden indien men gunstig gerangschikt is op het toelatingsexamen arts, zoals georganiseerd door de Vlaamse overheid. Voor meer informatie: https://toelatingsexamenartstandarts.be/
Volgtijdelijkheidsvoorwaarden
Dit opleidingsonderdeel is een voorwaarde voor het opnemen van volgende opleidingsonderdelen:
E0I57A : Morfologie, fysiologie en pathofysiologie (MFP) van nier en urinewegen
E0I68A : Microbiologie en infectieziekten
U00F6A : Morfologie, fysiologie en pathofysiologie (MFP) van nier en urinewegen
U00G2A : Microbiologie en infectieziekten
E0J40A : Moleculaire basis, klinische aspecten en functioneel eiwitonderzoek van een ziekte
Identieke opleidingsonderdelen
Dit opleidingsonderdeel is identiek aan de volgende opleidingsonderdelen:
E03Y0A : Celbiologie I
U01E3A : Celbiologie I
U00D1A : Biochemie en moleculaire biologie
Plaats in het onderwijsaanbod
Onderwijsleeractiviteiten
8 sp. Biochemie en moleculaire biologie: hoorcolleges (B-KUL-E0I36a)
Inhoud
Chemie van de cel
De macromoleculen van de cel
Bio-energetica
Enzymen
Energiemetabolisme
DNA, chromosomen en de celkern
DNA-replicatie en -herstel
RNA-synthese
Eiwitsynthese
De regeling van genexpressie
De celcyclus en mitose
Meiose en genetische recombinatie
Studiemateriaal
- Becker's world of the Cell (Hardin J & Bertoni G): de meest recente beschikbare editie van het boek, zoals aangegeven in het eerste hoorcollege.
- Powerpoint presentaties van de hoorcolleges van het academiejaar waarin je het opleidingsonderdeel volgt: deze presentaties staan ter beschikking op Toledo.
Toelichting werkvorm
Interactieve hoorcolleges waarbij de studenten actief luisteren, notities nemen, vragen stellen en vragen beantwoorden (bv via Poll Everywhere).
1 sp. Biochemie en moleculaire biologie: werkzittingen (B-KUL-E0I37a)
Inhoud
De werkzittingen sluiten aan bij de leerstof van de hoorcolleges.
In werkzittingen 1-3 worden onderwerpen behandeld die gelinkt zijn aan biochemie en metabolisme. Deze werkzittingen omvatten oefeningen i.v.m. de verschillende biomoleculen, enzymkinetica, thermodynamica en experimentele dataverwerking.
In werkzittingen 4-6 worden onderwerpen behandeld die gelinkt zijn aan moleculaire biologie. Deze werkzittingen omvatten oefeningen/toepassingen i.v.m. van het centrale dogma van de moleculaire biologie, regulatie van genexpressie, DNA-herstel mechanismen, mitose, meiose, autosomale overerving en gebruik/voorbeelden van moleculaire databanken
Studiemateriaal
De opgaven van elke werkzitting worden beschikbaar gesteld op Toledo
Toelichting werkvorm
Voor elke werkzitting krijgt de student een reeks vragen, vraagstukken en/of opdrachten rond een bepaald topic uit de cursus. Bij het oplossen van de opgaven wordt de student aangezet om kritisch na te denken en een dieper inzicht te verwerven in de leerstof. De opgaven komen eerst ter beschikking via Toledo en worden daaropvolgend gezamenlijk bediscussieerd in de aula.
De inhoud van de werkzittingen helpt bij het verwerken van de leerstof ter voorbereiding op het examen.
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Biochemie en moleculaire biologie (B-KUL-E2I36a)
Toelichting
Meerkeuzevragen met giscorrectie, waarbij voor elk fout antwoord 1/3 punt wordt afgetrokken.