Verplicht in fase
Optioneel in fase
Eerste semester
Tweede semester
Beide semesters
Niet ingericht
Dit jaar
Volgend jaar
Wisselende jaren
Extern
Voorwaarden
Onderwijstaal
Duur
Identieke opleidingsonderdelenMorfologie, fysiologie en pathofysiologie (MFP) van nier en urinewegen (B-KUL-E0I57A)
Uitgesloten voor examencontract
Bammens Bert (coördinator) | Bammens Bert | De Vlieger Greet | Everaerts Wouter | Govaere Olivier Doelstellingen
Aan het eind van dit opleidingsonderdeel:
- Heb je inzicht in de anatomische en histologische aspecten van de nieren en de urinewegen en begrijp je dat deze de werking van deze systemen ondersteunen (functionele anatomie/histologie).
- Heb je inzicht in de functie van nieren en urinewegen en hun werking in het gezonde menselijke lichaam, in de fundamentele celbiologische fenomenen die aan de basis liggen van deze functie en in de interacties tussen deze werking en die van andere systemen zoals het cardiovasculaire, respiratoire en endocriene systeem.
- Heb je inzicht in de processen die optreden in geval van een verstoring van de normale werking van nieren en urinewegen en welke effecten deze verstoring heeft op de evenwichten in andere systemen.
Naast theoretische kennis en het vermogen tot reproductie ervan, zal je ook het vermogen verwerven om vanuit een eenvoudige klinische setting (symptomen, laboratoriumgegevens, histologische gegevens) te redeneren en argumenteren over het ziektemechanisme dat aan de basis van de afwijkingen ligt. Deze competenties vormen de basis voor de ziekteleer OPO’s later in de opleiding.
Begintermen
De opleidingsonderdelen van de opleiding Geneeskunde kunnen enkel gevolgd worden indien men gunstig gerangschikt is voor het toelatingsexamen arts zoals georganiseerd door de Vlaamse Overheid. Voor meer informatie: https://toelatingsexamenartstandarts.be/
Volgtijdelijkheidsvoorwaarden
Je moet voldoen aan een volgtijdelijkheidsvoorwaarde om dit opleidingsonderdeel te mogen opnemen. Volgtijdelijkheid kan STRENG of SOEPEL zijn of een GELIJKTIJDIGHEID inhouden. Ook kan een diplomaNIVEAU als voorwaarde gesteld zijn.
Verklaring:
STRENG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je geslaagd zijn voor of een tolerantie ingezet hebben voor de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt.
SOEPEL: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, gevolgd hebben.
GELIJKTIJDIG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ook de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, opnemen of al opgenomen hebben.
NIVEAU: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ten minste deze graad behaald hebben.
(SOEPEL(E0I36A) OF SOEPEL(U00D1A)) EN (SOEPEL(E0I38A) OF SOEPEL(U00D4A)) EN (SOEPEL(E0I48A) OF SOEPEL(U00E1A))
Bovenstaande codes van opleidingsonderdelen stemmen overeen met onderstaande omschrijvingen van die opleidingsonderdelen:
E0I36A : Biochemie en moleculaire biologie
U00D1A : Biochemie en moleculaire biologie
E0I38A : Celbiologie
U00D4A : Celbiologie
E0I48A : Celfysiologie
U00E1A : Celfysiologie
Identieke opleidingsonderdelen
Dit opleidingsonderdeel is identiek aan de volgende opleidingsonderdelen:
U00F6A : Morfologie, fysiologie en pathofysiologie (MFP) van nier en urinewegen
Plaats in het onderwijsaanbod
Onderwijsleeractiviteiten
4.5 sp. MFP nier en urinewegen: theorie (B-KUL-E0I57a)
Inhoud
- Morfologie & histologie van nieren & urinewegen
- Fysiologie: algemene concepten functie van de nieren
- Nefron, anatomie = functioneel
- Functies van de nieren
- Het begrip renale klaring
- Para-aminohippuurzuur (PAH) en eRPF (estimated renal plasma flow)
- Inuline en GFR (glomerular filtration rate)
- Fysiologie: GFR & Renale bloed flow
- Creatinineklaring als schatter van GFR
- GFR: Kf & Starling krachten
- Controle-mechanismen
- Autoregulatie (myogeen & tubuloglomerulaire feedback (TGF))
- Gevoeligheid TGF
- Externe factoren
- Fysiologie: algemene principes epitheel transport
- Fysiologie: transport Na & Cl
- Na transport doorheen nefron
- Cl transport doorheen nefron
- Water volgt NaCl
- Controle-mechanismen
- Glomerulotubulaire (GT) balans
- RAAS
- Sympathicus
- ADH (anti-diuretisch hormoon)
- ANP (atriaal natriuretisch peptide)
- Fysiologie: transport van diverse ionen en moleculen (selectie)
- …ureum
- …glucose
- …aminozuren
- …eiwitten
- …fosfaten
- Fysiologie en Pathofysiologie van calcium transport en homeostase
- PTH (parathormoon) en vit D
- hyperCa en hypoCa
- Fysiologie: urinaire concentratie & dilutie
- Concept ‘vrij water klaring’
- Water/Solute doorlaatbaarheid doorheen nefron
- Opbouw cortico-medullaire osmolaliteitsgradiënt
- Centrale rol van ADH
- Fysiologie & pathofysiologie van volume & osmolaliteit
- Fysiologie: integratie van zout- en waterbalans
- Controle van extra-cellulair volume
- Controle van osmolaliteit
- Pathofysiologie van volume & osmolaliteit
- Afwijkingen van het volume
- Overvulling
- Deshydratatie
- Afwijkingen van de osmolaliteit
- Hyponatremie
- Hypernatremie
- Afwijkingen van het volume
- Fysiologie: integratie van zout- en waterbalans
- Fysiologie & pathofysiologie van het zuur-base evenwicht
- Fysiologie: transport van zuren & basen
- Concept pH
- Rol longen & nieren
- Systemische buffers
- Buffers in de urine en concept titreerbare vs. niet-titreerbare aciditeit
- Bicarbonaat reabsorptie
- Nieuwvorming bicarbonaat (titreerbaar vs. niet-titreerbaar)
- Transporters ivm zuur-base evenwicht doorheen nefron
- Controle-mechanismen
- Pathofysiologie van het zuur-base evenwicht
- Aanpak interpretatie zuur-base afwijkingen (algemeen)
- Metabole acidose
- High Anion Gap metabole acidose (ahv KUSSMALE)
- Normal Gap metabole acidose
- Metabole alkalose
- Respiratoire acidose
- Respiratoire alkalose
- Fysiologie: transport van zuren & basen
- Fysiologie & pathofysiologie van kalium
- Fysiologie: transport van kalium
- Interne kalium balans
- Externe kalium balans
- Kalium transport doorheen nefron
- Controle-mechanismen
- Luminale factoren
- Peri-tubulaire factoren
- Pathofysiologie van kalium
- Hypokalemie
- Hyperkalemie
- Fysiologie: transport van kalium
- Fysiologie & pathofysiologie van ureters
- Urinetransport in de ureters
- Pathofysiologie van ureterobstructie
- Acuut
- Chronisch
- Pathofysiologie van vesico-ureterale reflux
- Fysiologie & pathofysiologie van blaas
- Blaasbezenuwing:
- Afferente bezenuwing van blaas en sluitspier
- Efferent bezenuwing van blaas en sluitspier
- Mictiereflexen
- Hersencontrole van de blaas
- Urotheel als dynamische barrière
- Pathofysiologie
- Vullingsstoornissen
- Ledigingsstoornissen
- Neurogeen blaaslijden
- Infectieuze en inflammatoire aandoeningen van de blaas
- Blaasbezenuwing:
- De drie grote nefrologische pathofysiologische concepten
- Proteinurie
- Acute nierinsufficiëntie
- Chronische nierinsufficiëntie
Studiemateriaal
Het handboek ‘Medical Physiology’ van Boron&Boulpaep (full version) wordt gebruikt als basis voor de fysiologie en de pathofysiologie. Het handboek Histologie van de mens van A. Stevens wordt gebruikt als basis voor de morfologie. Deze handboeken zijn niet verplicht. Er wordt wel actief vanuit hun inhoud gewerkt tijdens de lessen. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van slides en een syllabus. Deze worden ook op Toledo geplaatst.
Toelichting werkvorm
Het OLA wordt georganiseerd als een mengvorm van hoorcolleges en online lesmateriaal. Het online lesmateriaal bestaat deels uit kennisoverdracht, deels uit vrijblijvend beschikbaar materiaal met het oog op verwerking van de leerinhouden.
Hoorcolleges en online lesmateriaal dat bedoeld is voor kennisoverdracht zullen samen 35 uren in beslag nemen.
0.5 sp. MFP nier en urinewegen: werkzittingen (B-KUL-E0I99a)
Inhoud
De leerstof van het OLA Theorie wordt toegepast in contexten waarin zowel morfologie, fysiologie als pathofysiologie aan bod komen. Hoewel de werkcolleges de gehele leerstof overkoepelend en integrerend benaderen, zullen bepaalde werkcolleges relatief meer gericht zijn op morfologie en basisfysiologie, terwijl andere werkcolleges relatief meer de geïntegreerde pathofysiologie benaderen.
Studiemateriaal
Een syllabus en slides worden beschikbaar gesteld op Toledo.
Toelichting werkvorm
Het OLA wordt georganiseerd in de vorm van een aantal werkzittingen. Tijdens deze colleges wordt in een groot auditorium gewerkt met de volledige groep studenten. De leerstof van het OLA Theorie wordt toegepast in contexten waarin zowel morfologie, fysiologie als pathofysiologie aan bod komen. Tijdens deze colleges zijn meerdere docenten aanwezig waarbij hun onderlinge interactie het nadenken over de leerstof vanuit verschillende invalshoeken stimuleert.
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Morfologie, fysiologie en pathofysiologie (MFP) van nier en urinewegen (B-KUL-E2I57a)
Toelichting
Het OPO wordt geëvalueerd in de vorm van een schriftelijk examen van open vragen en meerkeuzevragen. Afhankelijk van het type meerkeuzevragen zal er al dan niet een giscorrectie worden toegepast. Dit zal duidelijk vermeld worden op de examenkopij.
Morfologie, fysiologie en pathofysiologie worden samen en geïntegreerd geëvalueerd, waarbij het aandeel van elk van deze drie kan variëren binnen de vragen. De focus van de evaluatie ligt op het samenleggen van feitenkennis om al redenerend tot een oplossing te komen, niet op louter reproduceren. Zowel OLA Theorie als OLA Werkzittingen maken deel uit van de examenleerstof.
Toelichting bij herkansen
Zelfde modaliteiten als eerste examenkans.