Fysiologie/neurofysiologie (B-KUL-L09A9B)

Doelstellingen
Bij het voltooien van dit opleidingsonderdeel is de student in staat om:
Deel Orgaanfysiologie
Op het einde van dit opleidingsonderdeel zijn studenten in staat om
- de morfologie van de besproken bloedvaten, stelsels en organen te beschrijven en te reproduceren
- de fysiologische processen in de verschillende orgaansystemen die aan bod komen correct uit te leggen
- onderscheid en verbanden aan te geven in fysiologische processen en gehanteerde terminologie
- controlemechanismen van fysiologische processen correct uit te leggen en ook hierin verbanden te leggen en onderscheid te maken
Deel Neurofysiologie:
- Op basis van de verworven kennis van de structuur van het zenuwstelsel, de hersenen en de baansystemen (= neuro-anatomie), de functie ervan te verkennen (= neurofysiologie). Dit staat hen bij in het interpreteren van het normale en het pathologische bewegen (gedrag en motoriek). Dit omvat:
- de hersenen en delen ervan te beschrijven en te duiden naar functie
- de baansystemen te beschrijven en te duiden naar functie
- de structurele en functionele aansturing van een beweging vanuit het centrale zenuwstelsel tot de effectieve beweging te kunnen beschrijven
- de anatomische vascularisatie en het gevolg bij mogelijke stoornissen begrijpen en kunnen uitleggen
- de consequenties (functie, effect van aan- of afwezigheid,...) van deze structuren naar het menselijk gedrag en beweging toe te kunnen uitleggen, dit zowel in normale als in pathologische omstandigheden
- Op basis van de verworven kennis van de ontwikkeling het neurofysiologisch systeem en zijn functies kan men:
- De verschillende zenuwstelsels in het lichaam en hun functies kennen.
- Het somatosensorisch systeem begrijpen, uitleggen en binnen een praktijkgerichte setting gebruiken en toepassen
- Neurale communicatie en neurale boodschappers (neurotransmitters en neuromodulatoren) begrijpen, situeren, uitleggen en gebruiken binnen een praktijkgerichte context.
- De effecten van centrale vermoeidheid en neurotransmitters in een sportsetting begrijpen
- Neuroplasticiteit & neurogenese in een klinische context plaatsen en uitleggen
- De effecten van fysieke activiteit op het brein uitleggen, en toepassen binnen een praktijkgerichte klinische setting.
- Het autonoom zenuwstelsel begrijpen, uitleggen en binnen een praktijkgerichte en klinische setting gebruiken en toepassen
- Sportgerelateerde hersenletsels (h)erkennen, evalueren en ‘return to sport’ beoordelen.
Het opleidingsonderdeel (OPO) draagt ertoe bij dat de student
– hun operationeel inzicht en kennis van de moleculaire processen kunnen aanwenden in andere OPO’s van het curriculum
- In hun opleiding leren om zelfstandig leerstof te verwerken;
- een ruimere kijk ontwikkelen op hoe bewegingswetenschappen het menselijk lichaam kan beinvloeden
- de rol van sportbewegingswetenschapper kunnen situeren
- de evolutie van structuur naar functie begrijpen en deze ook kunnen toepassen
Begintermen
Beginvoorwaarden voor studenten die niet de opleiding bachelor in de LO&Bewegingswetenschappen/master in de bewegings- en sportwetenschappen volgen, maar het opleidingsonderdeel als keuze-opleidingsonderdeel wensen op te nemen in het diplomacontract van hun opleiding:
Deze studenten moeten contact opnemen met de coördinator van het opleidingsonderdeel. Op basis van voorkennis en motivatie zal de coördinator bepalen of de student al dan niet kan toegelaten worden tot het opleidingsonderdeel
Begintermen
Naast de begintermen voor universitaire bacheloropleidingen binnen de groep Biomedische Wetenschappen aan de KU Leuven zijn er nog volgende specifieke begintermen.
Kennis
– Kennis hebben van de celbiologie en van de biologie van weefsels en organen
– De algemene structuur van de cel en de celmembraan kennen
– De verschillende typen van cellen en weefsels kennen
– Algemeen inzicht in hoe de systemen bij de mens zich vergelijken met de dieren
– Basiskennis van membraanprocessen, ionentransport en signaaltransductie
– De basisprincipes van de algemene natuurkunde beheersen
– Verschillende begrippen kennen
o Stromingsgedrag van vloeistoffen
o Elektriciteit
o Gaswetten
– De basisprincipes van de chemie beheersen
– Verschillende begrippen kennen
o pH
o Zwakke en sterke zuren
o Evenwichtsreacties
o Osmolaliteit
– De menselijke anatomie goed beheersen
– De grote spiergroepen kunnen aanduiden en benoemen
– Het uitzicht en de opbouw van de inwendige organen en het zenuwstelsel kennen
Attitudes
– Interesse in de fysiologie en neurofysiologie
– Het volgen van wetenschappelijke programma’s over de lichaamsprocessen
– Op het internet opzoekingen doen naar relevante thema’s
Vaardigheden
– Goed geheugen
– Mogelijkheid om verbanden te leggen om zo tot inzichten te komen
– Grote hoeveelheden leerstof kunnen reproduceren
– Op bevattelijke en schematische wijze verbanden kunnen aantonen
Volgtijdelijkheidsvoorwaarden
Je mag dit opleidingsonderdeel enkel opnemen als je nog maximaal 162 studiepunten moet verwerven om het diploma te behalen.
Je moet voldoen aan een volgtijdelijkheidsvoorwaarde om dit opleidingsonderdeel te mogen opnemen. Volgtijdelijkheid kan STRENG of SOEPEL zijn of een GELIJKTIJDIGHEID inhouden. Ook kan een diplomaNIVEAU als voorwaarde gesteld zijn.
Verklaring:
STRENG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je geslaagd zijn voor of een tolerantie ingezet hebben voor de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt.
SOEPEL: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, gevolgd hebben.
GELIJKTIJDIG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ook de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, opnemen of al opgenomen hebben.
NIVEAU: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ten minste deze graad behaald hebben.
GELIJKTIJDIG(L08A4C) OF GELIJKTIJDIG(L00A4A)
Bovenstaande codes van opleidingsonderdelen stemmen overeen met onderstaande omschrijvingen van die opleidingsonderdelen:
L08A4C : Biologie en celbiologie
L00A4A : Moleculaire celbiologie
Dit opleidingsonderdeel is een voorwaarde voor het opnemen van volgende opleidingsonderdelen:
L00B5B : Inspanningsfysiologie
L00B8B : Motor Control and Learning
L03J5A : Pathologie bij neurologische en pediatrische aandoeningen
L04E0B : Voeding: gezondheids- en prestatiegerelateerde aspecten
L00B5C : Inspanningsfysiologie
Plaats in het onderwijsaanbod
- Bachelor in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen (verkort programma) (Leuven) 92 sp.
- Bachelor in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen (Leuven) 180 sp.
- Voorbereidingsprogramma: Master in de bewegings- en sportwetenschappen (Leuven) (Traject doorstroom naar Biomedical Research in Movement Sciences) 106 sp.
- Voorbereidingsprogramma: Master in de bewegings- en sportwetenschappen (Leuven) (Traject doorstroom naar Prestatie- en actievelevensstijlcoaching) 106 sp.
- Schakelprogramma: Educatieve master in de lichamelijke opvoeding (Leuven) (Traject na educatieve bachelor ‘LO met bewegingsrecreatie’) 83 sp.
- Schakelprogramma: Educatieve master in de lichamelijke opvoeding (Leuven) (Traject na educatieve bachelor ‘LO zonder bewegingsrecreatie’) 83 sp.
- Voorbereidingsprogramma: Educatieve master in de lichamelijke opvoeding (Leuven) 115 sp.
Onderwijsleeractiviteiten
4 sp. Orgaanfysiologie (B-KUL-L00P2a)



Inhoud
1 Het Hart
1.1 Enkele anatomische begrippen.
1.2 Het Ontstaan van het Hartritme.
1.3 De prikkelgeleiding doorheen het hart.
1.4 De intrinsieke eigenschappen van cardiale cellen.
1.5 Het metabolisme van hartspiercellen.
1.6 De Pompfunctie van het hart.
2 De perifere of Systemische circulatie
2.1 De verschillende onderdelen van de perifere circulatie.
2.2 De elasticiteitsvaten.
2.3 De Weerstandsvaten
2.4 De capillaire circulatie.
2.5 De lymfecirculatie
2.6 De Veneuze Circulatie.
2.7 De regeling van de bloeddruk.
3 De Nier
3.1 De Anatomie en de Functie van de nier.
3.2 De functie van het Nefron.
3.3 De Rol van de Nier in de Correctie van de Vloeistof - en Elektrolytenbalans.
3.4 Stoornissen in deze Homeostase.
3.5 De Nier en de Bloeddruk.
3.6 De Blaas en de Afvoerwegen.
3.7 Nierfalen of nierinsufficiëntie.
4 De ademhaling
4.1 De Longvolumen.
4.2 De ademhalingsspieren
4.3 De Elastische Eigenschappen van de long - borstkaswand.
4.4 De Weerstand van het Respiratoire Systeem.
4.5 De bloedsomloop doorheen de longen.
4.6 De pH Homeostase
4.7 De Ademhalingsregeling.
4.8 De verdediging van de luchtwegen en de longen.
5 Het Bloed
5.1 De Rode Bloedcellen (RBC) of Erythrocyten.
5.2 De Witte Bloedcellen of Leukocyten
5.3 De Bloedplaatjes of Thrombocyten
5.4 De Bloedstolling
6 Het Spijsverteringssysteem
6.1 Slokdarm.
6.2 De maagmotiliteit.
6.3 De maagsecreties.
6.4 De pancreassecreties.
7 Enkele endocrinologische Aspecten
7.1 Het Calciummetabolisme
7.2 De Hypothalamo-Hypofysaire As.
Studiemateriaal
Cursustekst beschikbaar via de cursusdienst Apolloon.
2 sp. Neurofysiologie (B-KUL-L08C8a)



Inhoud
De cursus (neuro-anatomie en) neurofysiologie is opgebouwd uit volgende delen:
- Anatomische bespreking van het brein met speciale aandacht voor het motorisch netwerk
- Functionele bespreking van het zenuwstelsel: rol in het aansturen van bewegingen
- Bloedcirculatie in de hersenen
- Functies en ontwikkeling van het zenuwstelsel (zelfstudie)
- De cellen van het neurologisch systeem en hun functies (zelfstudie)
- Sensatie en Perceptie
- Neurale communicatie
- Neurale boodschappers en centrale vermoeidheid
- Neuroplasticiteit & neurogenese, en de effecten van fysieke activiteit hierop
- Het autonoom zenuwsstelsel en zijn klinische relevanties
- Sportgerelateerde hersenletsels
Studiemateriaal
Exacte studiemateriaal zal worden toegelicht via Toledo en/of tijdens de eerste les.
Toelichting werkvorm
Blended onderwijs, met een combinatie van hoorcolleges, oefeningen, videopnames, interactieve colleges, responsie colleges.
Van de studenten wordt verwacht dat ze tijdens de hoorcolleges actief meewerken. De docent stelt regelmatig vragen en de studenten krijgen ook de kans om zelf vragen te stellen. De studenten memoriseren de cursus a.d.h.v. het bovengenoemde studiemateriaal, ze leggen verbanden in en tussen de verschillende cursusonderdelen en voegen de verschillende onderdelen van de cursus samen tot een zinvol en samenhangend geheel.
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Fysiologie/neurofysiologie (B-KUL-L29A9b)
Toelichting
De evaluatie van het OPO Fysiologie/Neurofysiologie gebeurt aan de hand van onderstaande evaluatieactiviteiten:
- OLA Orgaanfysiologie: schriftelijk examen aan de hand van meerkeuzevragen met GIS-correctie en open vragen.
- OLA Neurofysiologie: De evaluatie van de OLA Neurofysiologie bestaat uit twee delen:
1. Examen in de examenperiode: schriftelijk met meerkeuzevragen (met GIS-correctie), open vragen en / of gesloten vragen.
2. Permanente evaluatie: oefeningen tijdens het semester (e-Portfolio)
Er wordt een weging toegepast op de deelscores:
35% OLA Neurofysiologie (de weging van het examen en de permanente evaluatie voor de berekening van het punt neurofysiologie wordt verduidelijkt op Toledo)
65% OLA Orgaanfysiologie
Om vanuit de scores van het OLA neurofysiologie en het OLA orgaanfysiologie tot het totaalpunt van het opleidingsonderdeel te komen, wordt het gewogen gemiddelde genomen en vervolgens rekenkundig afgerond. Indien een deelpunt 7 of lager is, kan de student niet slagen voor het opleidingsonderdeel, en zal de student het laagste cijfer toegekend krijgen.
De student wordt verwacht op de hoogte te zijn van het onderwijs- en examenreglement alsook van de facultaire aanvullingen.
Toelichting bij herkansen
Binnen dit opleidingsonderdeel zijn er deeloverdrachten bij een geslaagd deelresultaat:
- L08C8a - Neurofysiologie (binnen academiejaar)
- L00P2a - Orgaanfysiologie (binnen academiejaar)
Voor deze onderdelen zijn er dus deeloverdrachten binnen het academiejaar van kracht (d.w.z. van januarizittijd overdragen naar de septemberzittijd).
Een student die een credit behaalt voor het opleidingsonderdeel, hoeft vanzelfsprekend geen herexamen af te leggen of het opleidingsonderdeel te "bissen", ook al is mogelijks een van de deelresultaten een onvoldoende dat wordt gecompenseerd door het andere deelresultaat.
Voor een student die geen credit heeft behaald of niet werd gedelibereerd en het opleidingsonderdeel zal herkansen in de septemberzittijd, geldt volgende regeling:
• Een geslaagde deelscore voor een OLA kan overgedragen worden naar de septemberzittijd.
• De deelscore voor het e-portfolio binnen de OLA neurofysiologie wordt overgedragen naar de septemberzittijd, onafhankelijk of de student hiervoor geslaagd is.
• Het is niet toegestaan om een onvoldoende deelscore (uitgezonderd de score op het e-portfolio) over te dragen naar de 2e examenkans
Een student die afziet van de deeloverdracht en een geslaagde deelscore toch opnieuw aflegt tijdens het herexamen om een hoger punt te behalen, verkrijgt steeds het laatst behaalde resultaat. Dit houdt bijgevolg een risico in. Een student die afziet van de deeloverdracht moet dit melden volgens de procedure bij art 89 van het onderwijs-en examenreglement: 'Hernemen van examens over opleidingsonderdelen binnen het academiejaar – deeloverdrachten'.
Er worden geen deeloverdrachten naar het volgende AJ voor deze onderdelen toegepast. Studenten die na afloop van de herexamens als totaalscore voor het opleidingsonderdeel een onvoldoende behalen en het opleidingsonderdeel een academiejaar later opnieuw opnemen ("bissen"), moeten steeds alle onderdelen herkansen.