Vakdidactiek godsdienst (Leuven) (B-KUL-O0A41A)
Doelstellingen
Aan het einde van dit opleidingsonderdeel kan de student:
- een verantwoorde en praktijkgerichte visie op het vak r.-k. godsdienst op de (katholieke) school in de hedendaagse context omschrijven en verantwoorden.
- godsdienstlessen voor het secundair onderwijs voorbereiden, uitvoeren en evalueren overeenkomstig het geactualiseerde leerplan en het communicatief-hermeneutisch model.
- daartoe een gedifferentieerd leerproces ontwerpen en de gepaste documentatie selecteren, zodat leerlingen hun relatie met godsdienst, levensbeschouwing, waarden en levensstijl verder ontwikkelen.
- op praktisch en theoretisch vlak situatie-gericht godsdienstonderricht onderbouwen en de verschillende aspecten van het onderwijsleerproces gepast integreren.
Begintermen
Algemene theologische en godsdienstwetenschappelijke basis inzake de verschillende disciplines van theologie en religiewetenschappen. Ingeschreven zijn in de EM godsdienst; of de tweede of de derde fase van de bachelor in de theologie en de religiewetenschappen (of de verkorte bachelor in de theologe en de religiewetenschappen).
Volgtijdelijkheidsvoorwaarden
Dit opleidingsonderdeel is een voorwaarde voor het opnemen van volgende opleidingsonderdelen:
O0A43A : Vakdidactisch seminarie godsdienst
A05H2A : Praktijkinitiatie godsdienst
A05G8A : Vakdidactisch seminarie godsdienst (Antwerpen)
A05H6A : Vakdidactisch seminarie godsdienst (Brussel)
Identieke opleidingsonderdelen
Dit opleidingsonderdeel is identiek aan de volgende opleidingsonderdelen:
O0B95A : Vakdidactiek godsdienst (Leuven)
Plaats in het onderwijsaanbod
- Bachelor in de theologie en de religiewetenschappen (Leuven) 180 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Leuven) 60 sp.
- Voorbereidingsprogramma: Educatieve master in de godsdienst (Leuven) 15 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Geel) 60 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Aalst) 60 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Kortrijk) 60 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Brugge) 60 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Diepenbeek) 60 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor masters) (Gent) 60 sp.
- Bachelor in de theologie en de religiewetenschappen (verkort programma voor professionele bachelors (niet-leerkracht godsdienst) en academische bachelors niet-humane wetenschappen) (Leuven) 90 sp.
- Bachelor in de theologie en de religiewetenschappen (verkort programma voor academische bachelors humane wetenschappen en academische masters) (Leuven) 60 sp.
- Bachelor in de theologie en de religiewetenschappen (verkort programma voor professionele bachelors leerkracht godsdienst) (Leuven) 60 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Leuven) 51 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Aalst) 51 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Brugge) 51 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Diepenbeek) 51 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Geel) 51 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Gent) 51 sp.
- Educatieve master in de godsdienst (verkort programma voor educatieve masters) (Kortrijk) 51 sp.
- Schakelprogramma: Master in de wereldreligies: optie islamitische theologie en godsdienstwetenschappen (voor professionele bachelor secundair onderwijs met als vak islamitische godsdienst) (Leuven) 60 sp.
Onderwijsleeractiviteiten
4 sp. Vakdidactiek godsdienst (B-KUL-O0A41a)
Inhoud
Deel I: Een ontwikkelingspsychologisch perspectief op geloofsgroei
- Hoofdstuk 1: Geloofsontwikkeling volgens het model van Fowler
- Hoofdstuk 2: Cognitieve geloofsstijlen en godsdienstonderwijs
Deel II: Het leerplan r.-k. Godsdienst voor het secundair onderwijs
- Hoofdstuk 3: Het leerplan r.-k. godsdienst doorgelicht
- Hoofdstuk 4: Naar een implementatie van het leerplan r.-k. godsdienst
- Hoofdstuk 5: Het leerplan r.-k. godsdienst onder kritiek geplaatst
Deel III: Een hermeneutisch-communicatief concept vakdidactiek godsdienst
- Hoofdstuk 6: Grondlijnen van een hedendaagse vakdidactiek godsdienst
- Hoofdstuk 7: Godsdienstpedagogische achtergronden
- Hoofdstuk 8: Het hermeneutisch-communicatieve model in de praktijk
Deel IV: Van lesgebeuren naar jaarvorderingsplan
- Hoofdstuk 9: Het jaarvorderingsplan
- Hoofdstuk 10: Evaluatie
Deel V: Thomas: van theorie naar praktijk
- Hoofdstuk 11: Thomas uit de doeken gedaan
Studiemateriaal
Studiekost: 26-50 euro (De informatie over studiekosten zoals hier opgenomen is indicatief en geeft enkel de prijs weer bij aankoop van nieuw materiaal. Er zijn mogelijk ook e- en tweedehandskopijen beschikbaar. Op LIMO kan je nagaan of het handboek beschikbaar is in de bibliotheek. Eventuele printkosten en optioneel studiemateriaal zijn niet in deze prijs vervat.)
- Eigen cursus (gedrukt en online), bestaande uit cursusteksten, multimedia, voorbeeldmateriaal, artikels, literatuur en Thomas: www.godsdienstonderwijs.be (10 euro)
- Het geactualiseerde leerplan r.-k. godsdienst (10 euro)
- D. Pollefeyt & J. Hendrickx, Letter & Geest. Christelijke ingrediënten voor actueel godsdienstonderwijs. Deel III: derde graad secundair onderwijs, Antwerpen, Halewijn, 2020 (15 euro)
Voor zelfstudiestudenten is er een speciaal zelfstudiepakket met lees- en leerwijzer beschikbaar (zie Toledo).
Toelichting werkvorm
Van studenten worden de volgende leeractiviteiten verwacht:
- Studeren van de syllabus en de collegenotities.
- Maken van één grondig uitgewerkte lesvoorbereiding volgens de inzichten in de cursus. De lesvoorbereiding wordt voor het examen aan de docent bezorgd. De deadline is telkens de maandag van de week voor de start van de desbetreffende examenperiode.
- Een reactie posten op één van de stellingen over onderwijs en identiteit op Thomas https://www.kuleuven.be/thomas/page/communities/view/182917/.
- Een vorderingsplan opstellen en op het examen ter beschikking stellen (pass/fail).
- PKG Schaal invullen en eigen resultaat op het examen ter beschikking stellen (pass/fail).
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Vakdidactiek godsdienst (Leuven) (B-KUL-O2A41a)
Toelichting
Samenstelling van het eindpunt, examenmodaliteiten en voorwaarden om examen te kunnen afleggen:
1. Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding: 75%
2. Lesvoorbereidingsformulier: 20%
3. Eén reactie op Thomas discussieruimte gepost: 5%
4. Vorderingsplan en PKG Schaal resultaat: pass/fail
- De schriftelijke voorbereiding dient enkel als een hulpmiddel voor de student. Bijkomende vragen kunnen gesteld worden om verder te peilen naar de grondigheid waarmee de student inzichten heeft verworven in gerelateerde of andere gedeelten van het studiemateriaal.
- Het lesvoorbereidingsformulier wordt op voorhand ingediend (via e-mail) en ook de reactie wordt op voorhand gepost. De indiendatum voor reguliere studenten is telkens ten laatste op de maandag voor de start van de examenzittijd waarin de student een punt wenst te behalen. De indiendatum voor werkstudenten is ten laatste vijf werkdagen voor het examen (lesvoorbereidingsformulier en reactie op Thomas). De student is verantwoordelijk voor het vragen van bevestiging van ontvangst.
- Het jaarvorderingsplan wordt afgegeven bij het begin van het mondelinge examen (jaarvorderingsplan: je maakt één klas aan voor het huidige schooljaar en je maakt één les aan voor deze klas met titel, omschrijving en tijdsaanduiding en vervolgens geef je ook aan welke terreinen en doelen je behandelt in deze les. Vervolgens maak je een PDF van de getailleerde weergave, drukt het af en neemt het mee naar het examen).
- Het resultaat van de eigen PKG Schaal wordt afgegeven bij het begin van het mondelinge examen.
- Zonder lesvoorbereiding, reactie op Thomas, jaarvorderingsplan en PKG Schaal resultaat kan het examen niet doorgaan.
Het mondeling examen bestaat uit drie vragen:
- 1. Vraag 1 uit het theoretische gedeelte van de cursus (25%)
- 2. Vraag 2 uit het theoretisch gedeelte van de cursus (25%)
- 3. Vraag 3 bij het lesvoorbereidingsformulier: deze vraag kan uit verschillende vragen bestaan refererend aan verschillende deelaspecten van het didactisch opbouwwerk (25%)
Aandachtspunten en evaluatiecriteria:
- Het mondeling examen over de hoorcolleges beoordeelt de mate waarin de student zich de basisbegrippen van het leerplan en de hermeneutisch-communicatieve godsdienstpedagogiek heeft eigen gemaakt en daarmee creatief en kritisch mee in het gesprek kan treden. Belangrijke kwaliteiten zijn: volledigheid, nauwkeurigheid, structuur, inzicht, verbanden kunnen leggen, kritische zin en de eigen positie kunnen beargumenteren.
- Het lesvoorbereidingsformulier wordt beoordeeld aan de hand van de checklist voor de lesvoorbereiding (zie cursus).
- De reactie op Thomas wordt beoordeeld op een correcte weergave van standpunten en de eigen creatieve inbreng.
Voorbeeld van examenvragen:
- Bespreek de basisdoelen van het leerplan rooms-katholieke godsdienst in het licht van het ontwikkelingspsychologisch model van Fowler en de Post-Kritische Geloofsschaal.
- Bespreek het verschil tussen monocorrelatie en multicorrelatie en toon in deze context het belang van hermeneutische knooppunten in het didactisch opbouwwerk aan.
Opgelet: De exacte examenmodaliteiten voor (zelfstudie-) en werkstudenten staan beschreven in de studiewijzer van het zelfstudiepakket.
Ook voor zelfstudiestudenten geldt de regel dat zonder lesvoorbereiding op voorhand ingeleverd en een jaarvorderingsplan en PKG Schaal resultaat, het examen niet kan doorgaan. Zelfstudiestudenten dienen ten laatste vijf werkdagen voor het examen de lesvoorbereiding in bij de docent.
Toelichting bij herkansen
Indien u niet slaagt voor het vak, heeft u recht op een tweede examenkans in de derde examenperiode. Voor een nieuw examen legt men (opnieuw) alle vereiste taken voor (met een nieuw lesvoorbereidingsformulier). Deze worden niet automatisch overgedragen van de ene naar de andere zittijd.