Inhoud

In dit college bestuderen we vormen van cultuur- en maatschappijkritiek zoals die zich in de Westerse wereld sinds de Verlichting als een schaduw van het vooruitgangsgeloof hebben ontwikkeld. We doen dit met oog voor de manier waarop deze kritiek ook in de eigentijdse cultuur aanwezig blijft.

Centrale thema’s en concrete casussen die daarbij aan bod komen:

• ‘Wildheid’, ‘beschaving’ en imperialisme (Franse auteurs uit de Verlichting en de vroege romantiek over de 'noble sauvage')
• De als gevaarlijk gepercipieerde massa en het individu (het ontstaan van de massa-psychologie van de late 19de eeuw)
• Stedelijkheid, 'natuurlijkheid' en de teloorgang van de natuur (het ideaal van de tuinstad in de vroege 20ste eeuw)
• Industrialisering, verwetenschappelijking en vervreemding versus het 'natuurlijke' lichaam (natuurgeneeskunde, vegetarisme en nudisme vanaf 1900)
• De 'Negritude' beweging en het Westers universalisme (Aimé Césaire, Léopold Sédar Senghor; jaren 1930-1960)
• De onderdrukking van het patriarchaat (Simone de Beauvoir, de tweede feministische golf vanaf de jaren 1960)
• De Westerse psychiatrie als onderdrukkend en ziekmakend systeem (de antipsychiatrie, Frantz Fanon en de institutionele psychotherapie, jaren 1950-1970)

Studiemateriaal

Reader met literatuur en bronfragmenten.

Toelichting werkvorm

Van de studenten wordt verwacht dat ze (aan de hand van vooraf gestelde vragen) voor elk college een tekst uit de reader doornemen en op basis van die lectuur actief participeren aan de discussie tijdens het college