Inhoud

Fysiologie

• Organisatie van het respiratoir systeem       
  • Samenstelling lucht
  • Geleidende luchtwegen       
  • Bloedvoorziening    
  • Luchtwegen             
  • Longvolumes           
• Mechanica van de ventilatie                            
  • Statische eigenschappen van de long           
  • Dynamische eigenschappen van de long      
  • Verband tussen statische en dynamische parameters in de longmechanica 
• O2 en CO2 transport                           
  • Transport van zuurstof        
  • Transport van CO2 
• Gasuitwisseling in de long (diffusie)               
  • Wet van Fick toegepast op alveolaire membraan     
  • Factoren die de diffusie-capaciteit van de long beïnvloeden               
  • Cyclische veranderingen in ademcyclus die factoren van diffusie kunnen veranderen
  • Fick principe om diffusie capaciteit te meten            
  • Diffusielimitatie gasuitwisseling voor CO     
  • Perfusielimitatie gasuitwisseling voor N2O 
  • Perfusielimitatie gasuitwisseling voor O2/CO2         
  • Situaties waarbij gasuitwisseling O2 diffusie gelimiteerd worden     
  • Het concept Diffusion Capacity of Lung for CO (DLCO) toegepast bij aantal pathologische situaties (longresectie/longfibrose)
• Perfusie van de long                            
  • Organisatie van de pulmonale circulatie      
  • Specifieke eigenschappen van de pulmonale circulatie         
  • Pulmonaal vasculaire weerstand (PVR)         
  • Regionale verschillen in de perfusie              
• Ventilatie-perfusie verhoudingen                   
  • Alveolaire ventilatie vergelijking      
  • Alveolaire gas vergelijking   
  • Principe van ventilatie-perfusie verhouding
  • Ventilatie-perfusie verhouding bepaalt de alveolaire gassamenstelling         
  • Toepassing van ventilatie-perfusie verhoudingen in fysiologische en pathophysiologische omstandigheden
  • zuurstoftransportcascade    
• Controle van de ventilatie                  
  • Principe van controle van de ventilatie         
  • De centrale controller          
  • Effector systemen   
  • De central pattern generator            
  • RRN's in de medulla oblongata        
  • Het ontstaan van het respiratoir ritme         
  • RRN's in de pons     
  • Chemische controle van de ventilatie           
  • Bijzondere adempatronen  
  • Principe van controle van de ventilatie op vaststellen hersendood   
  • Fysiologie van de slaap
  • Fysiologie in extreme omstandigheden: duiken en grote hoogte, temperatuur, luchtvervuiling
  • Inspanningsfysiologie

Morfologie en anatomie

• Algemene bouw
• Neus
• Paranasale sinussen
• Nasopharynx
• Larynx
• Trachea en stambronchi
• Longen
  • Algemeen
  • Geleidende luchtwegen
  • Luchtwegen van overganstype
  • Respiratoire luchtwegen
  • Longalveolen
  • Bloedvaten en zenuwen
  • Lymfevaten
  • De normale en abnormale morfologie en histologie van het respiratoir stelsel.

Studiemateriaal

Studiemateriaal bestaat uit de presentaties (slides en uitleg) die in de les gegeven worden. Deze worden ter beschikking gesteld op Toledo.

Als naslagwerk voor het onderdeel fysiologie wordt het handboek “medical physiology” van Boron en Boulpaep (full version) voorgesteld (+mosby) (dit is geen verplicht studiemateriaal en dient tot verdieping en verder begrip van wat in de les gedoceerd wordt)

Toelichting werkvorm

Theoretische hoorcolleges voor de volledige groep studenten

Inhoud

In dit OLA worden volgende modules opgenomen

1. Longfunctioneel onderzoek en morfologie van restrictieve versus obstructieve longziektes.

In dit onderdeel worden de basis longfunctionele onderzoeken toegelicht en besproken in het kader van het onderscheid tussen restrictieve en obstructieve longziektes Tevens is er aandacht voor de verschillende morfologische kenmerken van beide pathologische ziektebeelden

2. Cardiorespiratoire interacties – pulmonaal hypertensie en rechterhartscatheterisatie

In dit onderdeel worden de basisprincipes van de pathophysiologie van de pulmonaal circulatie besproken, het onderzoek van de rechter circulatie en het specifieke pathophsyiologische beeld van pulmonaal hypertensie

3. Acute longschade (lung injury)

In dit onderdeel wordt het pathophysiologisch beeld van acuut longfalen (type ARDS) besproken vanuit pathophysiologisch en morfologisch standpunt. Er is aandacht voor de verschillende vormen van mechanische ventilatie die de hoeksteen vormen in de behandeling van deze pathologie. Tevens wordt het concept longoedeem verder toegelicht.

4. Hypoxemie/hypoxie en hypercapnie

In deze module worden vanuit de specifieke observatie van hypoxemie/hypoxie de verschillende pathophysiologische oorzaken besproken. Het is de bedoeling dat er differentieel diagnostisch kan nagedacht worden over de verschillende oorzaken en hier ook reeds aandacht is voor bepaalde therapeutische aanknopingspunten. Relevante aspecten van deze beelden die invloed hebben op het zuur-base evenwicht worden mee besproken.

5. De normale en abnormale morfologie en histologie van het respiratoir stelsel.

In dit onderdeel worden de begrippen en kennis van de hoorcolleges toegelicht gebruikmakend van histologische en morfologische coupes.

6. Fysiologie en pathophysiologie in extreme omstandigheden.

In deze module worden specifieke omstandigheden: slaap, temperatuur, hoogte, duiken, luchtvervuiling zijn belangrijke aspecten waarbij de verschillende fysiologische begrippen van het respiratoir stelsel aan bod komen.

7. Vergelijkende fysiologie van het respiratoir stelsel.

In deze module wordt de fysiologie van de mens vergeleken binnen belangrijke evolutionaire aspecten. Deze modeul beantwoordt waarom bepaalde fysiologische principes specifiek belangrijk zijn voor de mens.

Studiemateriaal

Het studiemateriaal bestaat uit de modules en het lesmateriaal die online worden aangeboden via Toledo.

Toelichting werkvorm

De werkvorm bestaat uit het volgen van vooraf opgenomen kennisclips en instructiefilmpjes. Bij deze kennisclips en instructiefilmpjes wordt telkens een specifiek onderwerp multidisciplinair benaderd. Er wordt zo nodig ook bijkomend lesmateriaal in de vorm van teksten/slides aangeboden. De werkvorm is volledig online. Het doorlopen van elke module zal ongeveer 1.5u in beslag nemen. De inhoud van dit OLA zal zich vooral toespitsen op een aantal specifieke fysiologische en pathophysiologische concepten en dit stapsgewijs uitwerken. Tegelijk dient dit practicum ook om een aantal begrippen en kennis vanuit de hoorcolleges verder toe te lichten.

In deze werkvorm zal er een duidelijk verband gemaakt worden tussen praktijk en toekomstige kliniek. Er is aandacht voor technische onderzoeken en diagnostiek. De specifieke pathophysiologische concepten die worden behandeld sluiten aan op de latere OPO’s die zich verdiepen in de specifieke ziekteleer. Dit OLA is modulair opgebouwd. Elke student doorloopt alle modules op individuele basis. In dit OLA wordt gebruik gemaakt van reeds bestaande kennis uit de hoorcolleges maar zal ook nieuwe leerstof en nieuwe begrippen aangeboden worden; De studenten zullen tijdens dit OLA ook vragen moeten beantwoorden om hen te helpen de leerstof te verwerken en kritisch na te denken. Inhoudelijke vragen of onduidelijkheden over de leerstof van dit OLA worden bij voorkeur behandeld via het discussieforum. Eventueel wordt een responsiecollege georganiseerd waarin de vragen uit het discussieforum gebundeld worden.

De evaluatie van dit OLA gebeurt op het reguliere examen. De inhoud van dit OLA wordt beschouwd als te kennen leerstof voor het examen en zal dus mee geëxamineerd worden.