Inhoud

1  Morfologische aspecten van het spijsverteringsstelsel

A. Macroscopie van het spijsverteringskanaal met bloedvoorziening en bezenuwing van mondholte (met tong en speekselklieren), keelengte (met tonsillen), keelholte, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, anaal kanaal, lever (met galblaas en de choledocus), pancreas (met afvoergangen).

B. Microscopie van het spijsverteringskanaal:

•           Algemene microscopie van het spijsverteringskanaal: mucosa (met epitheel, lamina propria en muscularis mucosae), submucosa, musculosa, serosa en/of adventitia

•           Microscopie van de buisvormige spijsverteringsorganen: mond- en keelholte, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, anaal kanaal.

•           Microscopie van de parenchymateuze spijsverteringsorganen: lever & pancreas.

2 Fysiologische aspecten van de spijsvertering 

Deel I De speekselsecretie

Deel 2 De slokdarm: de slikbeweging

Deel 3 De maag:

„X          Motiliteit

„X          Maagontlediging

„X          Maagsecreties

„X          Regeling van de voedselinname

Deel 4     De dunne darm

„X          Motiliteit

„X          Sfincter van Oddi en ileocaecale klep

„X          Darmsecreties

Deel 5 De pancreassecreties

Deel 6 Werking van lever & galblaas

Deel 7 Het colon

„X            Colonmotiliteit

„X            Colonsecreties

„X            Bacteriële werking

„X            Continentie en defaecatie

Deel 8 Het interdigestief migrerend complex.

Deel 9 De opnamefunctie voor het voedsel

„X          De absorptie van de electrolyten

„X          Rol van de darm en de digestie in de absorptie van het voedsel.

Studiemateriaal

°  voor het deel 'Anatomie en histologie'

•           syllabus met nota's en illustraties: Anatomie en histologie van het spijsverteringsstelsel pp. 1-70; platenatlas pp.1-48; X. Sagaert, KULeuven.

•           handboek (optie): Human Histology (Stevens and Lowe, 1997, ISBN 0 7234 2485 3, London: Mosby) of nederlandstalige versie (ISBN 90 313 2435 3)

•           anatomische atlas: Atlas of Human Anatomy, Netter 2nd edition, 1999, ISBN 0914168-81-9 of Atlas van de menselijke anatomie, Sobotta, 2000, deel 1 ISBN 90 313 3101 5, deel 2 ISBN 90 313 3102 3

° voor het deel 'Aspecten van normale voeding' is er een uitgeschreven cursus (gebaseerd op voedingsaanbevelingen voor België), de Belgische voedingsmiddelentabel en Voedingsplanner (CD-rom).

° voor 'Fysiologische aspecten van de spijsvertering' is er een uitgeschreven cursus en worden figuren ter beschikking gesteld.

° voor het deel ‘Metabolisme van de spijsvertering’ is er een uitgeschreven cursus.

Toelichting werkvorm

Aandachtig luisteren, nota’s nemen, tekenen, anatomische en microscopische illustraties (ppt) bekijken. Berekenen en interpreteren van eigen voedingsgewoonten.

Inhoud

In werkzitting 1 moet je autodidactisch in kleine groepjes (van 6x6 studenten per reeks) de inhoudelijke informatie van het hoorcollege toetsen aan anatomische preparaten en 3D-modellen. Je moet een 3D-inzicht verwerven over:

•           de oorsprong en insertie van spieren voor de kauw- en slikbeweging, 

•           de lokale aanpassingen in de mucosale bekleding van de opeenvolgende holten van de tractus, 

•           de ligging van de speekselklieren.

Op die manier bouw je een basis op voor de dissectie-oefeningen van hoofd en hals in derde fase.

In werkzitting 2 (1 werkzitting voor het ganse jaar) moet je individueel de inhoudelijke informatie van het hoorcollege toetsen aan microscopische beelden van de tractus. Je moet:

•           de algemene histologische bouw van de darmwand schematisch kunnen tekenen 

•           de normale histologische bouw van de mucosa in de verschillende segmenten van de tractus tekenen 

•           op basis van de ultrastructuur van epitheelcellen, de lokale functie van dit epitheel kunnen duiden. 

Op die manier bouw je een morfologische basis op voor het herkennen van verbouwingen van de mucosa in ontstekings- en tumorale processen in derde fase.

Studiemateriaal

Het studiemateriaal bestaat uit:

•         nota's: Werkzittingen Spijsvertering en Voeding - Morfologie, pp. 1- 30, X. Sagaert, KU Leuven.

•         histologische preparaten (foto’s) van het spijsverteringskanaal.

Toelichting werkvorm

Humane schedelbeenderen, schedels en 3D-modellen oriënteren en hun anatomische landmarks lokaliseren en benoemen. Lichtmicroscopie van histologische preparaten; tekenen van weefsel- en celdetails

De inhoud van de werkzittingen helpt bij het verwerken van de leerstof ter voorbereiding op het examen.