Regionale bodemkunde (B-KUL-I0N69A)

Doelstellingen
De studenten verwerven inzicht in de ontstaanswijze en de ruimtelijke spreiding van de bodems van België met het oog op duurzaam landbeheer en behoud van biodiversiteit.
Meer specifieke doelstellingen:
- De studenten verwerven kennis van de meest typische bodems van België en van het Belgisch Bodemclassificatiesysteem.
- Per geografische streek van België leren de studenten verbanden leggen tussen de verschillende bodems en hun vormende factoren.
- De studenten leren hoe ze vanuit de bodem een landschap uit het verleden kunnen reconstrueren.
- Kortom, de studenten leren hoe ze de bodems van België kunnen 'lezen'.
- De studenten leren het verband zien tussen de fysische en chemische bodemeigenschappen en het landgebruik (bos en natuur).
Begintermen
Belangstelling en basiskennis van biologie, aardrijkskunde, milieu en veldbodemkunde.
Volgtijdelijkheidsvoorwaarden
Je moet voldoen aan een volgtijdelijkheidsvoorwaarde om dit opleidingsonderdeel te mogen opnemen. Volgtijdelijkheid kan STRENG of SOEPEL zijn of een GELIJKTIJDIGHEID inhouden. Ook kan een diplomaNIVEAU als voorwaarde gesteld zijn.
Verklaring:
STRENG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je geslaagd zijn voor of een tolerantie ingezet hebben voor de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt.
SOEPEL: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, gevolgd hebben.
GELIJKTIJDIG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ook de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, opnemen of al opgenomen hebben.
NIVEAU: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ten minste deze graad behaald hebben.
( SOEPEL (X0B18A) OF SOEPEL (X0E54A)) OF SOEPEL (G0O06B) OF SOEPEL (G0O06A) OF SOEPEL (I0N30A)
Bovenstaande codes van opleidingsonderdelen stemmen overeen met onderstaande omschrijvingen van die opleidingsonderdelen:
X0B18A : Geologie
X0E54A : Geologie
G0O06B : Geologie (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
G0O06A : Geologie
I0N30A : Aardwetenschappen
Dit opleidingsonderdeel is een voorwaarde voor het opnemen van volgende opleidingsonderdelen:
I0N70A : Geïntegreerd practicum land- en bosbeheer (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
I0N70C : Geïntegreerd practicum landbeheer
Plaats in het onderwijsaanbod
- Bachelor in de geografie (programma voor studenten gestart vóór 2024-2025) (Leuven) (Minor verbreding) 180 sp.
- Bachelor in de bio-ingenieurswetenschappen (programma voor studenten gestart vóór 2021-2022) (Leuven) (Landbeheer) 180 sp.
- Bachelor in de bio-ingenieurswetenschappen (programma voor studenten gestart in 2021-2022 of later) (Leuven) (Landbeheer) 180 sp.
- Bachelor in de geowetenschappen (Leuven) (Afstudeerrichting Geografie) 180 sp.
Onderwijsleeractiviteiten
4 sp. Regionale bodemkunde (B-KUL-I0N69a)
Inhoud
De Belgische bodemkarteerders speelden een voortrekkersrol in de geschiedenis van de wereldbodemkaart. Ze hebben zich kunnen inspireren op een van de meest gedetailleerde bodemkaarten van de wereld over een gebied waar over een korte afstand alle mogelijke geologische variaties voorkomen van het pre-Cambrium tot het Pleistoceen. Deze weelde aan variabiliteit werd op systematische wijze in kaart gebracht met behulp van het unieke Belgisch bodemclassificatiesysteem, dat later als model zou dienen bij de ontwikkeling van de grote internationale bodemclassificatiesystemen (‘World Reference Base’ en ‘Soil Taxonomy’).
Tijdens de opname van de bodemkaart ging de aandacht naast identificatie van de bodemeenheden ook onmiddellijk naar bodemgeschiktheid en andere toepassingen van de bodemkaart. Er werden tijdens de bodemkartering duizenden proefvelden aangelegd waarmee de productiviteit van de belangrijkste voedselgewassen EN bossoorten kwantitatief geëvalueerd werd.
Het erfgoed van de Bodemkaart van België zit vervat in 350 bodemkaarten op schaal 1/20.000, beschrijvende teksten, analytische data, bodemmonolieten, doctoraten en andere wetenschappelijke publicaties, de 'Aardewerk' database.
Met het college ‘Regionale Bodemkunde’ worden de belangrijkste hoofdstukken van het archief van de Belgische bodemkaart ontsloten. Dit wordt als volgt geconcretiseerd:
- Inleiding tot de Belgische bodemkartering
- Het Belgische Bodemclassificatiesysteem
- De legende van de Belgische bodemkaart
- Geomorfologische geschiedenis van laag en centraal België
- Bodemgeografie van de Polders en de alluviale vlakten
- Bodemgeografie van de Zand-, de Zandleem- en de Leemstreek
- Geomorfologische geschiedenis van hoog België
- Bodemgeografie van de Condroz
- Bodemgeografie van de Famenne en de Ardennen
- Bodemgeografie van het Land van Herve
- Bodemgeografie van de Jura streek
- Toepassingen
Het college ‘Regionale Bodemkunde’ is tevens een van de pijlers van het Geïntegreerd Practicum land- en bosbeheer (I0N70A), waarbij toepassingen Bodemgeografie, Landschapskunde, Bosbouw en Natuurbeheer op een geïntegreerde wijze tijdens een survey aan bod komen.
Studiemateriaal
- Zie Toledo voor: - De cursus Regionale Bodemkunde, J.A. Deckers
- Slides per les (de dag op voorhand beschikbaar op Toledo)
- Extra informatie
- Faculatief naslagwerk: Bodem & Bodemkunde voor tuin, landbouw en milieu door W. Verheye en J.B. Ameryckx, uitg 2007, W. Ameryckx, Strobloemstraat, 7 B-9030 Mariakerke-Gent
Toelichting werkvorm
- Klassieke hoorcolleges volgen
- Bezoek aan monolietencollectie
- Kaarteninterpretatie onder begeleiding
- Dit college is gelinkt aan het Geïntegreerd Practricum land- en bosbeheer, vooral de de excursies zijn een essentiele meerwaarde bij deze cursus.