Alle opleidingen > Vakdidactiek wijsbegeerte

Vakdidactiek wijsbegeerte (B-KUL-S0I41A)

6 studiepuntenNederlands40 urenTweede semesterUitgesloten voor examencontract
Galle Griet (coördinator) |  Galle Griet |  N.
POC Educatieve master maatschappijwetenschappen

Doelstellingen

Vakdidactiek wijsbegeerte vormt op theoretisch vlak de brug tussen de inzichten uit reeds gevolgde OPO’s in het domein van de wijsbegeerte enerzijds en de algemeen pedagogisch-didactische vakken anderzijds. Daarnaast vormt het ook de brug tussen de vakdidactische theorie over het lesgeven in wijsbegeerte enerzijds en de praktijk van het lesgeven binnen het stagegedeelte anderzijds.


Leerresultaten

  • Bij het voltooien van dit opleidingsonderdeel hebben de studenten deze doelstellingen bereikt, m.b.t. het onderwijs in de wijsbegeerte (en bij uitbreiding de cultuurwetenschappen):
  • De studenten hebben kennis en inzichten uit wetenschappelijke literatuur en (vak)didactische referentiekaders verworven en kunnen deze toepassen.
  • De studenten zijn in staat zelfstandig kwaliteitsvolle en betrouwbare informatie, bronnen, wetenschappelijke literatuur etc. op te zoeken om hun onderwijspraktijk te ontwikkelen, verbeteren, verbreden, verdiepen, …
  • De studenten hebben inzicht verworven in specifieke onderwijsgerelateerde elementen zoals minimumdoelen, jaar- en leerplannen en lesvoorbereidingen in de wijsbegeerte. De studenten weten hoe zij deze elementen kunnen aanwenden en kunnen deze ook toepassen op concrete casussen.
  • De studenten kunnen leer- en onderwijsprocessen ontwikkelen en verantwoorden.
  • De studenten hebben inzicht verworven in de complexiteit van en diversiteit in het Vlaamse onderwijs en kunnen de eigen onderwijspraktijk hierop afstemmen.
  • De studenten zijn in staat om leerstof, benaderingswijzen, werkvormen, leermiddelen en evaluatievormen te ontwikkelen in functie van de doelstellingen van het onderwijs, vakken gerelateerd aan de vakdidactiek en concrete lessen of lessituaties. De studenten kunnen hierbij rekening houden met de diverse achtergronden, mogelijkheden en (zorg)noden van de lerenden.
  • De studenten begrijpen dat het reflectief ervaringsleren het didactische kader is van waaruit de Educatieve master in de maatschappijwetenschappen vorm krijgt.
  • De studenten kunnen kritisch reflecteren over hun eigen onderwijsproces en -handelingen, over de kenmerken van het Vlaamse onderwijs, over wetenschappelijke vakdidactische literatuur, over nieuwe tendensen in de vakdidactische aanpak en over de leerinhouden van het opleidingsonderdeel.
  • De studenten kunnen op basis van reflectie en feedback hun onderwijsvisie en -praktijk bijsturen.


Vormingsdoelen

Van de studenten wordt het volgende verwacht:

  • Zij beschikken over een wetenschappelijk onderzoekende houding.
  • Zij erkennen het voorkomen van verschillende vormen van diversiteit, ontwikkelen een open, onderzoekende houding inzake de (h)erkenning ervan en gaan er adequaat, kritisch en verantwoord mee om.
  • Zij ontwikkelen een nieuwsgierige houding in het kader van een continue professionele ontwikkeling in hun educatieve handelen en tonen daarbij bereidheid om te innoveren.
  • Zij hebben de eerste stappen gezet in de basiscompetenties van een pas afgestudeerde leerkracht, zoals deze decretaal werden vastgelegd.


Deze doelstellingen worden bij de start van de colleges aan de studenten gecommuniceerd.

Begintermen

Van de studenten wordt verwacht dat ze enige voorkennis bezitten van de principes uit de algemene didactiek (o.m. via het opleidingsonderdeel ‘Leren in maatschappelijk betrokken onderwijs: deel 1’). De studenten moeten in staat zijn om vanuit hun voorkennis op korte termijn een analyse te maken van en kritisch te reflecteren op actuele maatschappelijke gebeurtenissen en culturele fenomenen.

Dit opleidingsonderdeel kan enkel opgenomen worden door studenten die in het ‘Vakdidactisch luik’ het opleidingsonderdeel ‘Vakdidactiek Rechten’ hebben opgenomen, mits zij over voldoende voorkennis beschikken in het domein van de wijsbegeerte (30 sp.).

Volgtijdelijkheidsvoorwaarden

Je moet voldoen aan een volgtijdelijkheidsvoorwaarde om dit opleidingsonderdeel te mogen opnemen. Volgtijdelijkheid kan STRENG of SOEPEL zijn of een GELIJKTIJDIGHEID inhouden. Ook kan een diplomaNIVEAU als voorwaarde gesteld zijn.
Verklaring:
STRENG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je geslaagd zijn voor of een tolerantie ingezet hebben voor de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt.
SOEPEL: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, gevolgd hebben.
GELIJKTIJDIG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ook de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, opnemen of al opgenomen hebben.
NIVEAU: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ten minste deze graad behaald hebben.


GELIJKTIJDIG( P0V17A ) OF GELIJKTIJDIG( P0V22A )

Bovenstaande codes van opleidingsonderdelen stemmen overeen met onderstaande omschrijvingen van die opleidingsonderdelen:
P0V17A : Leren in maatschappelijk betrokken onderwijs, deel 1 (sem 1)
P0V22A : Leren in maatschappelijk betrokken onderwijs, deel 1 (sem 2)

Dit opleidingsonderdeel is een voorwaarde voor het opnemen van volgende opleidingsonderdelen:
S0I17A : Extra stage maatschappijwetenschappen

Identieke opleidingsonderdelen

Dit opleidingsonderdeel is identiek aan de volgende opleidingsonderdelen:
S0I84A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J04A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J22A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J40A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J58A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0I83A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J03A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J21A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J39A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0J57A : Vakdidactiek wijsbegeerte (Niet meer aangeboden dit academiejaar)
S0I11A : Vakdidactiek wijsbegeerte

Plaats in het onderwijsaanbod

Onderwijsleeractiviteiten

6 sp. Vakdidactiek wijsbegeerte (B-KUL-S0I37a)

6 studiepuntenNederlandsWerkvorm: College40 urenTweede semester
Galle Griet |  N.
POC Educatieve master maatschappijwetenschappen

Inhoud

Leerinhouden:

1. Vakdidactiek wijsbegeerte en de filosofieleraar

  • vakdidactiek en vakdidactiek wijsbegeerte
  • de (filosofie)leraar
  • verschillende benaderingen van filosofieonderwijs
  • doelstellingen van filosofieonderwijs

2. Vakliteratuur en leermiddelen

  • vakdidactische literatuur voor filosofie
  • basiswerken in de filosofie en andere cultuurwetenschappen (als achtergrond voor de lesvoorbereiding)
  • schoolboeken en teksten voor het filosofieonderwijs
  • allerlei media voor gebruik in de klas, o.a. ICT-tools

3. Filosofie in het curriculum van het secundair onderwijs

  • de plaats van filosofie in het curriculum in Vlaanderen en in enkele andere regio’s
  • minimumdoelen en leerplannen filosofie in Vlaanderen
  • het curriculum van een vak filosofie: inhouden, vaardigheden, attitudes
  • de relatie tussen filosofieonderwijs en onderwijs in andere domeinen
  • argumenten vóór filosofieonderwijs voor alle leerlingen

4. Filosofielessen ontwerpen en uitvoeren

  • pedagogisch-didactische componenten en de fasen in een didactisch proces
  • een les(senreeks) voorbereiden, lesdoelen formuleren, een jaarplan opstellen
  • verschillende vormen van filosofisch denken
  • didactische principes voor het filosofieonderwijs
  • didactische modellen in het filosofieonderwijs
  • preconcepten van en begripsvorming bij leerlingen
  • de rol van de filosofieleraar

5. Werkvormen voor filosofieonderwijs

  • werkvormen voor cultuurwetenschappen en filosofie
  • verschillende methodes om filosofische teksten te lezen in de klas

6. Differentiatie en diversiteit

  • diversiteit en inclusie
  • binnenklasdifferentiatie, in het bijzonder in het filosofieonderwijs
  • zorg voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
  • omgaan met naïef relativistische uitspraken van leerlingen
  • differentiëren in het curriculum en canonisering in het filosofieonderwijs

7. Communicatie als interactie + Filosoferen in de klas

  • fases in de groepsvorming
  • ordeverstorend gedrag reguleren
  • omgaan met weerstand van de leerlingen
  • de valkuilen bij het werken met een groep
  • omgaan met controversiële onderwerpen
  • filosoferen met kinderen en jongeren
  • het filosofisch en het socratisch gesprek

8. Evaluatie en schrijfopdrachten

  • evaluatievormen voor filosofie kritisch bekijken
  • evaluatiecriteria voor filosofie en filosoferen
  • schrijfopdrachten voor filosofie
  • examenbetwistingen in het hoger onderwijs

9. Reflectie

  • reflecteren over de eigen onderwijspraktijk

10 Filosofie en filosoferen buiten het secundair onderwijs

  • basisonderwijs, hoger onderwijs en andere educatieve contexten

Studiemateriaal

Gebruikt studiemateriaal

Het studiemateriaal wordt ter beschikking gesteld via Toledo. Het bestaat uit

  • cursusteksten geschreven door Griet Galle (met bijhorende filmpjes en kennisclips)
  • video's met lesopnames en getuigenissen van leerlingen en leerkrachten
  • illustraties, zoals uitgewerkte filosofielessen (met powerpoints), voorbeelden van evaluaties, ... 

Bijkomend aanbevolen studiemateriaal

D. Berendsen, N. Kienstra, K. Poortier en F. Rombout, eds., Filosofie op school: Handboek vakdidactiek filosofie (Amsterdam: Boom, 2021). ISBN: 9789024431359.

+ zie literatuurlijst op Toledo

Toelichting werkvorm

Blended learning

  • Het studiemateriaal, dat online via Toledo aangeboden wordt, wordt in zelfstudie verwerkt.
  • Zeven of acht verplichte contactmomenten (in Leuven; studenten die dat wensen kunnen online deelnemen).
  • In het kader van deze onderwijsleeractiviteit kan van de studenten gevraagd worden om individueel of in groep filosofielessen te observeren en zal deelname aan studiedagen aangemoedigd worden.

Toelichting bij de contactmomenten

  • Tijdens de contactmomenten gaan de studenten over de leerinhouden in dialoog met elkaar en met de docent. De leerinhouden worden toegepast en kritisch besproken en er wordt leermateriaal voor filosofielessen voorgesteld. Er is tijd om vragen te stellen over de leerinhouden.
  • In sommige contactmomenten is er een filosofieleerkracht of filosofisch gespreksleider te gast om zijn/haar ervaringen te delen en praktische tips en voorbeelden te geven.
  • Soms dienen de studenten een voorbereiding te maken voor de contactmomenten. De studenten stellen bijvoorbeeld een concept van hun eerste opdracht (een lessenreeks) voor aan elkaar en geven elkaar feedback.

Informatie over de contactmomenten, in te dienen opdracht(en) en deadline(s) wordt tijdig gecommuniceerd via Toledo.

Voor studenten die deelnemen aan het traject werkplekleren kunnen, conform het draaiboek werkplekleren, zowel de onderwijs - als de examenactiviteiten van dit opleidingsonderdeel aangepast worden.

Komt ook voor in andere opleidingsonderdelen

Evaluatieactiviteiten

Evaluatie: Vakdidactiek wijsbegeerte (B-KUL-S2I41a)

Type : Permanente evaluatie zonder examen tijdens de examenperiode
Evaluatievorm : Paper/Werkstuk, Verslag, Presentatie

Toelichting


Evaluatiekenmerken
De inhouden en inzichten uit dit OPO worden getoetst aan de hand van enkele opdrachten (bijvoorbeeld een paper, presentatie, praktijkoefeningen, …), die het eindcijfer zullen bepalen. De inhoud, modaliteiten en deadlines van deze opdrachten wordendoor de docent(en) vastgelegd en tijdig gecommuniceerd via Toledo (en tijdens de contactmomenten). Er kan pas een eindcijfer gegeven worden wanneer alle opdrachten tijdig werden afgelegd. 


Bepaling van het eindresultaat
Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld door de docent(en) en lectoren, zoals meegedeeld via Toledo en de examenregeling. Het resultaat wordt berekend en uitgedrukt met een geheel getal op 20.

Aanwezigheid tijdens de contactmomenten (fysiek of online) is verplicht. Er zal 10 % van het eindcijfer worden afgetrokken bij elke ongewettigde afwezigheid.

Indien de student één van de opdrachten niet tijdig indient of niet deelneemt aan één van de deelevaluaties, krijgt de student NA (niet afgelegd) voor het gehele opleidingsonderdeel.

Bij het indienen van de opdrachten wordt de afgesproken deadline gerespecteerd. Er wordt niet onderhandeld over mogelijke afwijkingen. Indien er zich bijzondere individuele omstandigheden hebben voorgedaan, dient men voor de deadline contact op te nemen met de ombudsdienst. Indien de deadline niet wordt gerespecteerd, krijgt het betrokken onderdeel de boordeling “niet-afgelegd”, tenzij om een gegronde reden na aanvraag een nieuwe indieningsdatum wordt bepaald.

Studenten zijn zelf verantwoordelijk voor het indienen van een werk dat vrij is van fraude en plagiaat (www.kuleuven.be/onderwijs/plagiaat)) en dienen hiervoor de facultaire richtlijnen te volgen https://soc.kuleuven.be/fsw/studentenportaal/examensreglementen/plagiaat). Schriftelijke opdrachten worden op plagiaat gecontroleerd. Plagiaat wordt bestraft met de sancties voorzien in het universitaire onderwijs- en examenreglement (http://www.kuleuven.be/onderwijs/oer/).

Dit opleidingsonderdeel is niet tolereerbaar binnen alle integrale en verkorte educatieve masteropleidingen, de voorbereidings- en schakelprogramma’s. Studenten die doorstromen naar de educatieve master zullen het opleidingsonderdeel daarin opnieuw moeten opnemen als het in hun bachelor- of masteropleiding getolereerd of gedelibereerd werd. 

Toelichting bij herkansen

Als voor een deel van een opleidingsonderdeel geen tweede examenkans wordt georganiseerd, blijft het resultaat van de eerste examenkans behouden. Er zal opnieuw 10 % van het eindcijfer worden afgetrokken per ongewettigde afwezigheid.

 De andere opdrachten binnen het OPO Vakdidactiek wijsbegeerte zijn wel herkansbaar. De student moet contact opnemen met de docent(en) om te vernemen wat hij/zij moet doen.