Inhoud

In een inleidend hoofdstuk wordt besproken hoe fysiologische controlesystemen werken en hoe ze ervoor zorgen dat het lichaam steeds in een soort van evenwichtstoestand verkeert (homeostase), bvb. Hoe zorgt het lichaam ervoor dat alle cellen steeds van voldoende zuurstof worden voorzien, zelfs al beweegt het dier zich in een zuurstofarm milieu?

Een volgend hoofdstuk levert inzicht in celfysiologische processen als brug tussen moleculaire biologie en systeemfysiologie, en behandelt ondermeer fundamentele fysicochemische concepten in cellen, ionenkanalen en exciteerbare membranen, transport van water en opgeloste stoffen en de moleculaire motoren voor spiercontractie.

In hoofdstuk 3 wordt de cruciale rol van het (autonoom) zenuwstelsel en het hormonaal stelsel benadrukt. De integratie van fysiologische processen door deze beide stelsels loopt als een rode draad doorheen de verdere cursus.

In de volgende hoofdstukken wordt meer in detail gekeken naar de fysiologie van de circulatie, ademhaling, vertering en excretie. We gaan na hoe al deze belangrijke functies vervuld worden, van het organismaal niveau (bvb. Hoe is het spijsverteringsstelsel van een kameel uitgerust om plantenmateriaal te verteren?) tot op cellulair en moleculair niveau (bvb. Welke enzymatische reacties treden op in de kamelenmaag om cellulose af te breken?) en we bekijken hoe de werking van de stelsels aangepast wordt aan de noden van het dier (bvb. Hoe reageren het cardiovasculair stelsel en het ademhalingsstelsel wanneer een zeehond onder water duikt?). Regelmatig wordt verwezen naar pathologische situaties waarin de nomale werking van een stelsel verstoord is en welke gevolgen dit voor het dier kan hebben. Door de fysiologische processen te vergelijken bij verschillende diergroepen proberen we algemeen geldende principes af te leiden, evolutielijnen uit te tekenen en specifieke adaptaties aan het milieu te onderscheiden.

Studiemateriaal

Engelstalig boek: Medical physiology (eds W.F. Boron, E.L. Boulpaep)
Nederlandstalige cursus: Fysiologie van Dieren (eds Lieve Moons, Lies De Groef, Sylvia Grommen)

Pdf files van de powerpoint presentaties (via Toledo)

Engelstalige wetenschappelijke artikels

Toelichting onderwijstaal

De cursus wordt in het Nederlands gegeven, maar Prof. Dr. Karl Farrow (verbonden aan het departement Biologie en NERF) komt als gastdocent enkele lessen over celfysiologie doceren in het Engels.

Toelichting werkvorm

Blended onderwijs - Casusgebaseerd college - Hoorcollege

Tijdens de hoorcolleges worden de belangrijkste theoretische concepten uitgelegd en toegelicht welke leerstof de studenten zelf nog verder dienen te verwerken. Tijdens de werkzittingen worden er vervolgens wetenschappelijke casussen, oefeningen en praktijkvoorbeelden besproken om deze theorie toe te passen en verder uit te diepen. Studenten werken hiervoor in groepjes. Hoorcolleges en werkzittingen zullen georganiseerd worden via video conferencing, in parallel met hetzelfde OPO op campus Leuven.