Fysische geografie (B-KUL-G0O69B)
Doelstellingen
Dit opleidingsonderdeel beoogt om de studenten kennis en inzicht bij te brengen in de voornaamste onderdelen van de fysische geografie, met name de fysico-chemische processen die het aardoppervlak beïnvloeden: klimatologie, geomorfologie, pedologie, hydrologie en biogeografie.
Meer bepaald heeft dit OPO als doel om:
- de fysisch-geografische kenmerken van een landschap te analyseren als een systeem
- een analyse te maken van de elementen van het fysische milieu die zowel de kenmerken als de dynamiek van het aardoppervlak bepalen
- een basis aan te reiken voor de studie van de fysische processen die zich aan het aardoppervlak afspelen
- de basiskennis van fysische geografie aangereikt tijdens de hoorcolleges te toetsen aan kaart en beeldmateriaal, en reële terreinsituaties, dit tijdens oefeningen en excursies.
Begintermen
Geen
Volgtijdelijkheidsvoorwaarden
Dit opleidingsonderdeel is een voorwaarde voor het opnemen van volgende opleidingsonderdelen:
G9X27A : Buitenlandse excursie fysische geografie
G0P42A : Bachelorproef: Geografie
G0Y28A : Geografische gegevensverzameling en analyse II
G0P13D : Geomorfologische processen
Plaats in het onderwijsaanbod
- Bachelor in de geologie (programma voor studenten gestart vóór 2024-2025) (Leuven) 180 sp.
- Bachelor in de geografie (programma voor studenten gestart vóór 2024-2025) (Leuven) 180 sp.
- Bachelor in de biologie (Leuven) (Minor geologie en geografie) 180 sp.
- Bachelor in de biologie (Leuven) (Minor milieu en duurzame ontwikkeling) 180 sp.
- Educatieve master in de wetenschappen en technologie (Leuven) 120 sp.
- Master in de geografie (Leuven e.a.) 120 sp.
- Bachelor in de geowetenschappen (Leuven) 180 sp.
Onderwijsleeractiviteiten
4.5 sp. Fysische geografie: hoorcollege (B-KUL-G0J92a)
Inhoud
Het fysische landschap wordt geanalyseerd vanuit een systeembenadering, waarbij de interactie tussen de hydrosfeer, biosfeer, lithosfeer en atmosfeer centraal staat. De invloed van ruimtelijke en temporele schaalniveaus op de dynamiek van het fysische systeem wordt benadrukt.
Volgende thema's komen aan bod tijdens de hoorcolleges:
1) Inleiding: het fysisch systeem
• het fysisch systeem: interactie tussen de sferen
• ruimtelijke en temporele schaalniveaus
• systeemconcepten (evenwicht, feedback, magnitude, herhalingsperiode, resilience, sensitivity)
2) Het weer- en klimaatsysteem
• atmosfeerprocessen
• globale en regionale klimaten
3) Het bodemsysteem
verweringsprocessen
• bodemeigenschappen
• bodemvorming
• bodemklassificatie op nationale en globale schaal
4) Het ecosysteem
• ecosysteemprocessen
• biogeochemische cycli
• biomen
• biodiversiteit
5) Het geomorfologisch systeem
• reliëfeigenschappen en reliëfanalyse
• hydrologische processen en landvormen
• eolische processen en landvormen
• kustprocessen en landvormen• glaciale en periglaciale processen en landvormen
• massabewegingen
• structurele landvormen
• reliëfsevolutie
6) Conclusie: het fysisch systeem - enkele case studies
Studenten archeologie die dit ola opnemen in het kader van het opo basisbegrippen van de geomorfologie en pedologie volgen thema 4, het ecosysteem, niet. Voor deze studenten zijn er extra lessen rond postdepositionele processen.
Studiemateriaal
- Powerpoint-slides en cursustekst van een deel van de cursus beschikbaar op Toledo
- Handboek: Holden, J (ed.), 2012. An introduction to Physical Geography and the Environment. 3th ed. Pearson Ed., Harlow, UK.
Komt ook voor in andere opleidingsonderdelen
1.1 sp. Fysische geografie: practicum (B-KUL-G0O70a)
Inhoud
Tijdens de practicumzittingen analyseren studenten de verschillende aspecten van het fysisch systeem op basis van kaart- en fotomateriaal. De verwerking van ruimtelijke informatie gebeurt in een GISomgeving (ARCGIS). Verschillende types van landvormen worden op deze manier geanalyseerd. Veel aandacht gaat hierbij naar de analyse van het reliëf o.a. door het gebruik van digitale terreinmodellen.
Daarnaast is er een zelfstudiepakket beschikbaar onder de vorm van meerkeuzevragen via Toledo.
Studiemateriaal
Practicumhandleiding
GIS-software
Digitale databestanden
Zelfstudiepakket meerkeuzevragen op Toledo
Komt ook voor in andere opleidingsonderdelen
0.4 sp. Fysische geografie: excursie (B-KUL-G0O71a)
Inhoud
Excursie reliëfwaarneming en –kartering (1 dag): de student maakt een morfografische kaart op basis van terreinwaarnemingen. Daarbij worden enkele technieken aangewend om reliëfsvormen te herkennen in het landschap en deze op een kaart weer te geven. Ook de beschrijving van een bodem door middel van een handboring wordt aangeleerd. Na de excursie confronteert de student zijn/haar eigen observaties met topografische en bodemkaarten.
Studiemateriaal
Excursiegids - topografische kaarten en bodemkaarten
Komt ook voor in andere opleidingsonderdelen
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Fysische geografie (B-KUL-G2O69b)
Toelichting
Het examen verloopt via computer waarbij de verschillende onderdelen van het opleidingsonderdeel worden geëvalueerd. De puntenverdeling staat in verhouding tot het aantal studiepunten dat elk onderdeel inneemt in het totaal aantal studiepunten van dit opleidingsonderdeel.
Een aantal vragen hebben betrekking op de theorie gezien in het hoorcollege. Dit gaat zowel om invulvragen waarbij een fysisch-geografische term wordt gevraagd, als om open vragen waarbij een omstandig antwoord wordt gevraagd. Daarnaast zijn er enkele vragen die betrekking hebben op de praktijksessies en waarbij via foto- en kaartmateriaal een interpretatie van de verschillende aspecten van het fysisch systeem vereist is.
Het praktijkgedeelte wordt ook afzonderlijk geëvalueerd via een computertest waarbij studenten gebruik moeten maken van GIS-software.
De excursie wordt geëvalueerd op basis van de medewerking en een verslag.
De excursie vormt een essentieel onderdeel van dit opleidingsonderdeel. Bij niet-deelname aan deze activiteit voldoet de student niet aan de voorwaarden om het examen af te leggen en zal dan ook gequoteerd worden als 'niet afgelegd'. In geval van een gewettigde afwezigheid dient een vervangopdracht te worden uitgevoerd na overleg met de titularis, en blijft de excursie verplichte leerstof.
Het niet indienen van verslagen (excursie en/of practicum) geeft eveneens aanleiding tot een quotering voor gans het opleidingsonderdeel als 'niet-afgelegd'. Te laat ingediende verslagen en/of verslagen van een lage kwaliteit worden gesanctioneerd met een lagere score op het eindresultaat.
Toelichting bij herkansen
Het examen verloopt identiek als bij de eerste examenkans. De evaluatie van de excursie en van de medewerking bij de oefenzittingen blijft behouden - voor deze activiteiten is een herkansing dus niet mogelijk. Studenten die in de eerste zittijd geslaagd zijn voor het oefeninggedeelte hoeven dit niet te hernemen - hun punt wordt overgedragen van de eerste naar de tweede zittijd.