Inhoud

In dit opleidingsonderdeel komen de volgende thema's aan bod:

a. Rol van de overheid in de economie: instrumenten en doelstellingen van het overheidsbeleid.
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) rol van de overheid; (2) overheidsbeleid: definitie en typologie; (3) efficiëntie, effectiviteit en doelbereiking van overheidsbeleid; (4) verantwoordelijkheid van economisch beleid; (5) doelstellingen van overheidsbeleid en indicatoren van overheidsbeleid; (6) conflicten in overheidsdoelstellingen; (7) overheidsinstrumenten: definitie en typologie en (8) overheidsdomeinen.

b. Hoe ontstaat beleid en is beleid te verklaren?
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) model van de beleidscyclus (en gedetailleerde bespreking van de verschillende fasen); (2) theorie van de ideologische conjunctuurcyclus; (3) theorie van de electorale conjunctuurcyclus en (4) politieke instituties als verklaring voor overheidsbeleid.

c. Budgettair beleid
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) definiëring en typologie van overheidsbeleid; (2) verklaringen voor de toenemende overheidsuitgaven (Wagner, Peacock en Wieseman, Baumol, bureaucratische aanbodtheorieën); (3) budgettaire saldo's (financieringssaldo's, structurele begrotingssaldo's, primair saldo en conjunctuurgezuiverde begrotingssaldo's) en normering; (4) kenmerken van de overheidsschuld; (5) dynamiek van de overheidsschuld (rentesneeuwbal en stabilisatie/groei/afname van schuldratio's); (6) Laffer-curve; (7) stabiliteits- en groeipact; (8) criteria van Maastricht; (9) automatische stabilisatoren; (10) Barro-effecten; (11) Haavelmo-effect; (12) currency traps; (13) schuldkwijtschelding en schuldherschikking; (14) relatie belastingen en groei van de economie, (15) schuldherschikking (o.a. debt buy back programma, debt-equity swap, debt-nature swap) en (16) het Europees semester.

d. Monetair beleid
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) rol van centrale banken in de economie; (2) definiëring en typologie van monetair beleid; (3) het monetaire beleidsinstrumentarium; (4) strekking van het monetair beleid; (5) methoden ter bepaling van het monetair beleid; (6) formule van Taylor (toelichting en praktijkvoorbeelden); (7) transmissiemechanisme van monetair beleid; (8) politieke en economisch geloofwaardigheid van centrale banken; (9) relatie monetair beleid en de bedrijfsomgeving, (10) transmissiemechanismen en (11) doelstellingen van monetair beleid.

e. Motoren van economische activiteit (reële sfeer) en de geldmarkten: de IS-LM curve
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) private consumptie, spaarquote en beschikbaar inkomen; (2) private investeringen; (3) overheidsuitgaven; (4) Export en import; (5) theorie van de koopkrachtlekken en de koopkrachtinjecties; (6) afleiding van de IS-curve; (7) multiplicator- en acceleratorwerking; (8) werking van de geldmarkten (vraag en aanbod naar geld); (8) afleiden van de LM-curve; (9) interactie tussen IS en LM; (10) toelichting van de werking van het ISLM model op basis van gevalstudies ontleend aan de praktijk (analyse van de evenwichten en standpuntanalyse) en (11) Mundell Fleming model (IS-LM-BB modellen) met terugkoppeling naar monetair en budgettair beleid.

f. Aggregatief aanbod en aggregatieve vraag (AA-AV model)
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) AV-curve: afleiding, verklaring en opbouw; (2) AA-curve: afleiding, verklaring en opbouw; (3) initieel macro-economisch evenwicht (onder normale omstandigheden, korte termijn, lange termijn, onder capaciteitsoverschotten en onder capaciteitstekorten); (4) toepassingen van het AA-AV model; (5) overheidsbeleid door middel van aggregatief aanbodbeleid (definiëring, mogelijkheden en gevolgen); (6) overheidsbeleid door middel van aggregatief vraagbeleid (definiëring, mogelijkheden en gevolgen), (7) AA-AV op korte termijn en op lange termijn; (8) Lucas kritiek en (9) AA-AV modellen onder de voorwaarden van verwachtingen die wijzigen (nieuw-Keysensianen en nieuw-klassieken) en voor verwacht en onverwacht beleid.

g. Inflatie
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) definiëring van inflatie; (2) maatstaven ter meting van inflatie; (3) inflatiestadia; (4) oorzaken van inflatie; (5) relatie tussen inflatie, loonkosten en productiviteit op macro-economisch gebied; (6) overheidsbeleid ten aanzien van inflatie: definitie en beleid in functie van de oorzaken; (7) Phillipscurve op korte termijn en op lange termijn en (8) augmented Phillipscurve en gevolgen voor het monetair beleid.

h. Conjunctuur en economische groei
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) conjunctuur: definitie; (2) types van conjunctuurgolven; (3) conjunctuurfasen; (4) recessie: definitie, vormen en gevolgen; (5) conjunctuurindicatoren: definitië en typologie (met speciale aandacht voor de inverse rentecurve); (6) economische groei (versus economische ontwikkeling) en (7) overheidsbeleid ten aanzien van economische groei.

i. Wisselkoersbeleid en betalingsbalansbeleid
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) types van wisselkoersen (bilaterale wisselkoersen, nominal effective exchange rate en real effective exchange rate); (2) beïnvloende factoren van wisselkoersen; (3) wisselkoersstelsels (vast/vlottend; beleidsargumentatie, voordelen en nadelen, crawling bands, crawling pegs, fixed pegs, target zones); (4) theorie van de optimale muntzone; (5) definitie en samenstelling van de betalingsbalans en (6) betalingsbalansbeleid.

j. Arbeidsmarktbeleid
In dit thema komen de volgende elementen aan bod: (1) kenmerken en trends van de arbeidsmarkt; (2) competing claims model van de arbeidsmarkt; (3) doelstellingen van arbeidsmarktbeleid; (4) kengetallen ter beoordeling van het arbeidsmarktbeleid; (5) arbeidsmarktinstituties (o.a. centralisatie en coördinatie van loononderhandelingen, arbeidsmarktreglementering; werkloosheidsuitkeringen, fiscaliteit en parafiscaliteit) en (6) definitie en typologie van arbeidsmarktbeleid (ruim en specifiek arbeidsmarktbeleid, actief en passief arbeidsmarktbeleid).

Studiemateriaal

Verplicht studiemateriaal 

Slides en de mondelinge toelichting bij de slides.

Benijts, T. (2021). Macro-economie en economisch beleid.

Er wordt gebruik gemaakt van Toledo.

Bijkomend aanbevolen studiemateriaal

Studenten die zich verder wensen te verdiepen in thema's behandeld tijdens de colleges kunnen gebruik maken van het volgende handboek (niet verplicht aan te kopen, enkel optioneel):

Blanchard, O. (2017). Macroeconomics (seventh edition), Pearson Education.

Heylen, F. (2016). Macro-economie (3de, herziene uitgave). Antwerpen: Garant.

Van Poeck, A. & Van Gompel, J. (2013). Economische politiek. Principes en ervaringen (vijfde, geactualiseerde druk 2013). Antwerpen: Garant.

Toelichting werkvorm

Hoorcolleges met de mogelijkheid tot het stellen van vragen voor, tijdens en na de colleges. De volgende leeractiviteiten vinden plaats: de studenten volgen de colleges waarin de leerstof wordt toegelicht, de studenten verwerken op regelmatige basis deze leerstof en oefenen deze verder in op basis van het ter beschikking gestelde studiemateriaal en studenten lossen de voorbeeldexamens op die ter beschikking werden gesteld.