Inhoud

Verscheidene opvattingen over opvoeding en onderwijs worden onderzocht op hun wijsgerige vooronderstellingen, met een accent op hedendaagse opvattingen. Achtergrond van het onderzoek vormen de recente fundamentele transformaties op maatschappelijk niveau (m.b.t. technologie, professionalisering van allerlei dimensies van het leven, en toenemende pluralisering en het hernieuwd stellen van de vraag naar gemeenschap(svorming)) die opvoeding, vorming en onderwijs voor nieuwe uitdagingen plaatsen, en die nopen tot een opnieuw thematiseren van wat opvoeding, vorming en onderwijs vandaag kunnen betekenen. Tegelijk stellen deze transformaties ook de pedagogiek zélf voor grote (en nieuwe) uitdagingen en zetten daarmee de rol van de pedagoog op het spel. In dit opleidingsonderdeel wordt ingegaan op hoe de plaats en rol van de pedagoog, opvoeder, leerkracht, vormingswerker, … in het verleden gedacht werd en hoe daarbij de pedagogiek opgevat werd. Tegelijk wordt hier ingegaan op de relatie pedagogiek – filosofie. Aan bod komen onder meer volgende auteurs: Plato, Kant, Langeveld (traditioneel opvoedingsmodel), Freire (emancipatorische pedagogiek), Rogers (ervaringsgerichte pedagogiek), Mollenhauer (kritische pedagogiek), Nietzsche (toekomst van het onderwijs), Sartre (thema vrijheid), Rancière (emancipatie), Peters (initiatie), Cavell (initiatie).

Studiemateriaal

- Handboeken:

• Smeyers, P. (Ed.) (2018). International handbook of philosophy of education Part I and II. Cham: Springer. (Deze handboeken zijn integraal online beschikbaar via LIMO.)
• Rancière, J. (2007). De onwetende meester. Vijf lessen over intellectuele emancipatie (Vert., J. Masschelein). Leuven: ACCO. (Te verkrijgen via ACCO boekhandel.)

- Cursusdienst:

• teksten, artikels

Toelichting werkvorm

De lessen van dit opleidingsonderdeel gaan door tijdens de eerste 6 weken van het eerste semester. 

Werkwijze: de studenten worden verwacht de teksten op voorhand te bestuderen, evt. aan de hand van een aantal richtinggevende vragen of problemen. De colleges nemen de vorm aan van discussiecolleges/seminaries, waarin de teksten besproken worden. Hierbij wordt zo dicht mogelijk bij de tekst zelf gebleven. Gezien deze werkvorm is aanwezigheid gedurende de colleges sterk aan te raden. Tijdens de bijeenkomsten worden studenten soms in kleine groepjes gezet om een tekst eerst onderling te bespreken, alvorens de tekst plenair besproken wordt.