Optioneel in fase
Tweede semester
Beide semesters
Niet ingericht
Dit jaar
Volgend jaar
Wisselende jaren
Extern
Voorwaarden
Docenten
Identieke opleidingsonderdelenRomeins recht (B-KUL-C02X2A)
Doelstellingen
Leerdoelen
Het Romeinse rechtsdenken is, samen met de joods-christelijke theologie, de Griekse wetenschappelijke logica en de Arabische wiskunde, één van de hoofdbestanddelen van het westerse universitaire denken. Vanaf de twaalfde eeuw ging men dat oude Romeinse denken bestuderen aan de universiteiten. Het Romeinse recht lag zo in de dertiende en veertiende eeuw - samen met het kerkelijke recht - aan de basis van het 'ius commune', het typisch Europese rechtsdenken. Het is dan ook eeuwen later nog steeds actueel. In dit vak wordt bestudeerd hoe de overtuigingen over de opbouw van een samenleving, over vrijheid, over het duurzaam oplossen van conflicten, over erfopvolging, over goederenbeheer, over individuele verhoudingen en aansprakelijkheid, over rechtspersoonlijkheid en over bijzondere overeenkomsten evolueerden van de Romeinse oudheid tot in ons huidige recht. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar hoe de Romeinsrechtelijke bronteksten hierbij eeuwenlang een doorslaggevende rol gespeeld hebben.
De studie van het Romeinse recht en zijn interpretatie in de middeleeuwen en de nieuwe tijden leidt tot de verdere ontwikkeling van een historisch bewustzijn, tot een beter begrip van onze rechtstraditie en tot een dieper verstaan van de wortels van het gemeenschappelijke Europese rechtsdenken. Het vak biedt tevens een inleiding tot enkele juridische basisbegrippen. Het vak biedt een brede inleiding tot een grote verscheidenheid aan rechtsdomeinen en juridische vraagstukken: het vak beoogt de verwerving van basiskennis en is dus niet specialistisch opgevat.
Dit opleidingsonderdeel draagt bij tot volgende leerresultaten en kerndoelen:
De student beschikt over een basiskennis en basisinzicht van het Belgische, het Europese en het internationale recht. Hij is vertrouwd met de juridische terminologie, het theoretisch kader en de vakeigen bronnen van het publiek- en privaatrecht.
De student
• heeft een grondige kennis van en inzicht in de basisconcepten van het eigen vakdomein
• kan met precisie vakgebonden juridische en/of andere vakdomein-gerelateerde terminologie en basisbegrippen gebruiken bij vakinhoudelijke discussies en vragen
De student bezit een algemene basisvorming over de mens in de samenleving en heeft een basisinzicht in de historische en actuele socio-economische en politieke factoren die het recht beïnvloeden en de samenleving mee vormgeven. De student kan omgaan met het dynamische karakter van het recht en kan het recht in zijn maatschappelijke en historische context situeren.
De student
• heeft een inzicht in de ontwikkelingen die het vakdomein heeft doorgemaakt in historisch perspectief
• heeft inzicht in de historische, economische en/of maatschappelijke achtergrond van de kernregels uit het eigen vakdomein en kan omgaan met de dynamische ontwikkeling van het recht
De student kan zelfstandig rapporteren over een beknopt rechtswetenschappelijk onderzoek en past hierbij op correcte wijze de noodzakelijke juridisch-wetenschappelijke onderzoeksmethoden toe en kan het gekozen onderzoeksdesign beargumenteren. Hij verwijst steeds correct naar geraadpleegde juridische en rechtswetenschappelijke informatie. Hij is zich steeds bewust van het onderscheid tussen een juridisch-wetenschappelijke en een juridisch-positiegebonden benadering.
De student
• is zich bewust van het onderscheid tussen een juridisch-wetenschappelijke benadering van een rechtsvraag en een juridisch-positiegebonden benadering
Begintermen
Er zijn geen specifieke begintermen. Kennis van het Latijn of het Grieks is niet vereist.
Identieke opleidingsonderdelen
Dit opleidingsonderdeel is identiek aan de volgende opleidingsonderdelen:
C02B4A : Romeins recht
C05X5A : Romeins recht (werkstudenten)
HBR75C : Romeins recht
Plaats in het onderwijsaanbod
- Bachelor in de rechten (Kortrijk) (Algemene optie) 180 sp.
- Bachelor in de rechten (Kortrijk) (Optie economie, recht en bedrijfskunde) 180 sp.
Onderwijsleeractiviteiten
6 sp. Romeins recht (B-KUL-C02X2a)
NederlandsWerkvorm: College
52 uren
Eerste semesterInhoud
Het vak is toegespitst op het erfrecht, het goederenrecht, het verbintenissenrecht, en het bijzondereovereenkomstenrecht. De inhoud is niet specialistisch, het blijft een inleiding op het Romeinse recht. Na een eerste inleidend hoofdstuk schetst het tweede hoofdstuk het historische kader van het Romeinse recht, van in de Romeinse oudheid tot vandaag. Het derde hoofdstuk gaat kort in op de ontwikkeling van militaire civiele voorrechten naar subjectieve rechten en mensenrechten. In het vierde hoofdstuk komt het procesrecht aan bod, omdat Romeins recht rond het procesrecht ontwikkeld werd en dit dus een noodzakelijke achtergrond vormt voor de daaropvolgende materieelrechtelijke hoofdstukken. De volgende hoofdstukken focussen respectievelijk op het personenrecht, het erfrecht, het zakenrecht, het verbintenissenrecht en enkele bijzondere overeenkomsten (koop-verkoop, locatio-conductio, maatschap), evenals op het ontstaan van de rechtspersoon.
Kalender (overzicht van de sessies van twee uur)
1. Inleiding tot het vak + De wetenschap van het Romeinse recht: methoden, kenmerken en hulpwetenschappen
2. Externe rechtsgeschiedenis: koningstijd en republiek
3. Externe rechtsgeschiedenis: Keizertijd
4. Externe rechtsgeschiedenis: het Justiniaanse Corpus iuris civilis en het Romeinse recht in de vroege middeleeuwen
5. Externe rechtsgeschiedenis: de receptie van het Romeinse recht via de Kerk en aan de middeleeuwse universiteiten
6. Externe rechtsgeschiedenis: het Romeinse recht in het licht van de moraaltheologie + Consilia en decisiones in de Nederlanden
7. Externe rechtsgeschiedenis: het vroegmoderne geleerde Romeinse recht + het lot van het Romeinse recht na 1650
8. Het ontstaan van de fundamentele rechten en vrijheden
9. Geschiedenis van het procesrecht: formula- en cognitie-proces
10. Geschiedenis van het procesrecht: de romanocanonieke procedure en het hoger beroep
11. Geschiedenis van het procesrecht: het bewijsrecht
12. Geschiedenis van het personenrecht: de familia als aansprakelijkheidsstructuur
13. Geschiedenis van het personenrecht: de leden van de familia + slavernij
14. Geschiedenis van het personenrecht: handelen met beperkte aansprakelijkheid + excursus: ongerechtvaardigde verrijking
15. Geschiedenis van het Romeinse erfrecht
16. Geschiedenis van het Romeinse erfrecht (vervolg) + geschiedenis van het zakenrecht: bezit
17. Geschiedenis van het zakenrecht: eigendom
18. Geschiedenis van het zakenrecht: eigendomsverwerving
19. Geschiedenis van het zakenrecht: vruchtgebruik en erfdienstbaarheden + zakelijke zekerheden
20. Geschiedenis van het zakenrecht: zakelijke zekerheden (vervolg) + Geschiedenis van het verbintenissenrecht: inleiding + bronnen van verbintenissen
21. Geschiedenis van het verbintenissenrecht: strikte verbintenissen en verbintenissen e bona fide
22. Geschiedenis van het verbintenissenrecht: delictuele aansprakelijkheid
23. Geschiedenis van het bijzondereovereenkomstenrecht: koop-verkoop en locatio-conductio
24. De maatschap, de vereniging en de rechtspersoon
25. Algemeen besluit + vragensessie
Het 26ste college wordt vervangen door een (facultatieve) tussentijdse formatieve toetsing in november.
Studiemateriaal
Handboek: Wouter Druwé, Blokwijzer Romeins recht, Acco, 2024 (= vierde editie, driemaal geüpdatet sinds de oorspronkelijke Blokwijzer van 2019).
Powerpointpresentaties bij de colleges (aangeboden via Toledo), aan te vullen door de student met de eigen collegenota's.
Verder facultatief ondersteunend materiaal (kennisclips, discussieforum, online oefeningen, ...) wordt via Toledo aangeboden.
Toelichting werkvorm
Er zijn 25 colleges van twee uur geprogrammeerd. Per college wordt (in de regel) een ander onderwerp behandeld. De studenten worden aangemoedigd voorafgaand aan het college de relevante passages in de Blokwijzer door te nemen. De colleges geschieden op een interactieve manier. Van de studenten wordt een actieve medewerking verondersteld.
Op de elektronische leeromgeving Toledo en achteraan elk hoofdstuk in de Blokwijzer staan oefeningen en verwerkingsopdrachten met antwoordsleutel. De studenten kunnen deze oefeningen op eigen tempo en vrijblijvend maken.
Er worden voor dit vak ook monitoraten en een (facultatief) collectief mondeling proefexamen (in groepjes van 10 à 20 personen) aangeboden.
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Romeins recht (B-KUL-C22X2a)
Toelichting
Proefexamen
In november is er een facultatief collectief mondeling proefexamen in groepjes van 10 à 20 studenten. Het proefexamen telt niet mee voor het eindresultaat.
Examen
Het examen is mondeling (ca. 15 minuten) met een schriftelijke voorbereiding (min. 30 minuten). Er wordt gewerkt met open vragen.