Inhoud

- Overzicht van de radioactieve vervalmodes met wetmatigheden van het radioactief verval.
- De wisselwerkingsmechanismen van straling met materie en weefsels.
- De radiologische grootheden met hun onderlinge verbanden
- Dosimetrie bij uitwendige stralingsbelasting
- Stralingsbelasting bij contaminatie met radioactieve stoffen
- Overzicht van de technieken en het instrumentarium gebruikt voor bepaling van inwendige en uitwendige stralingsbelasting in de stralingsbescherming
- Inductie van scheikundige reactie’s door ioniserende straling
(Gassen, speciaal zuurstof - Waterige oplossingen - Organische verbindingen - Vaste stoffen (o.a. Szilard-Chalmers en Auger-effect))

Studiemateriaal

Syllabus

Toelichting

Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding.

Slagen voor dit opleidingsonderdeel is verplicht om het diploma 'PG in de Radioprotectie' te verwerven.

Inhoud

De nadruk ligt in de cursus op medische toepassingen. De volgende domeinen in de geneeskunde komen achtereenvolgens aan bod:
-  Radiologie (met inbegrip van tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen)
- Nucleaire geneeskunde/radiofarmacie (met inbegrip van productie van radio-isotopen)
- Radiotherapie
 
Voor de verschillende toepassingen komen aan bod:
- de doelstellingen van de verschillende handelingen
- de gebruikte apparatuur
- de specifieke stralingsrisico’s

In het tweede gedeelte komen de dosimetrische aspecten aan bod:

- organisatie van de opvolging van de personeelsblootstelling

- opvolging van de externe blootstelling via een erkende dosimetriedienst

- methodiek voor de opvolging van de inwendige blootstelling

Studiemateriaal

Artikels en literatuur
cursusslides

Toelichting

mondeling examen met schriftelijke voorbereiding

Slagen voor dit opleidingsonderdeel is verplicht om het diploma 'PG in de Radioprotectie' te verwerven.

Inhoud

1. Overzicht basiscelbiologie en moleculaire genetica
2. Effecten van ioniserende straling t.h.v. cytoplasma, celmembraan, DNA en chromosomen.
3. Verschillende types van stralingsgeïnduceerde DNA schade
4. Cellulaire respons ten opzichte van DNA schade: DNA herstelmechanismen, celcyclus checkpoints, apoptose, genexpressie,...
5. Mogelijke uitkomsten voor de cel: celoverleving, celdood, DNA mutaties, chromosoomaberraties
6. Verband tussen biologische stralingsschade, stralingsdosis, LET en RBE van de stralenkwaliteit.
7. Biologische indicatoren voor stralingsschade.
- Cytogenetische testen: dicentrische test, premature chromosoom condensatie test, translocatie analyse, micronucleus test, G2 chromatide test
- Klonogene overlevingstesten, cel proliferatietesten
- Stralingsgeïnduceerde apoptose
- DNA schade- en hersteltesten: PFGE, Komeettest, gamma-H2AX foci
- Moleculair biologische technieken: microarray, real-time RT-PCR, SNPs
8. Effecten geassocieerd met lage dosis straling.
- Genoominstabiliteit
- Bystander effect              
- Adaptieve respons

Studiemateriaal

- handouts van de powerpoint presentaties - artikels uit wetenschappelijke tijdschriften (engelstalig)

- aanbevolen handboeken (niet verplicht):
Biomolecular action of ionizing radiation by S. Lehnert  (2008 by Taylor and Francis Group), ISBN - 13:978 0 7503 0824 3Basic Clinical radiobiology, 4th Edition. Edited by M. Joiner and A. van der Kogel (2009 by Hodder Arnold), ISBN 978 0 340 929 667

Toelichting onderwijstaal

Het onderdeel radiobiologie wordt in het Engels gedoceerd.

Het onderdeel radiogenetica

Toelichting

voor radiobiologie is het een mondeling examen in de examenperiode (voor 75% van de punten)

voor radiogenetica wordt een werkstuk verwacht (voor 25% van de punten)

Slagen voor dit opleidingsonderdeel is verplicht om het diploma 'PG in de Radioprotectie' te verwerven.

Toelichting bij herkansen

voor radiobiologie is het een mondeling examen in de examenperiode (voor 75% van de punten),

voor radiogenetica wordt een werkstuk verwacht (voor 25% van de punten). Men kan het vorige werkstuk herwerken of een nieuw werkstuk maken.

Is also included in other courses

E08S7A : Aanvullingen in radiotoxicologie

Explanation

Passing this course is mandatory to obtain the diploma ‘PG in de Radioprotectie.

Written exam: combination of open questions and multiple choice questions (without correction for guessing)

Inhoud

Internationale instellingen: vastleggen van de fundamenten en principes van de stralingsbescherming:

• Wetenschappelijke rapporten van de Verenigde Naties: UNSCEAR, IAEA
• ICRP met een bespreking van de voornaamste publicaties
  ICRU, IRPA

Europese Unie: vertaling van het ICRP stralingssbeschermingsysteem in richtlijnen en aanbevelingen:

- richtlijn basisnormen voor de bescherming van werknemers en bevolking
- medische richtlijn voor de bescherming van patiënten

Administratieve organisatie in België; opdrachten en organisatie van

- het FANC

- de exploitant

- de erkende instellingen
- NIRAS en Belgoprocess

Regelgeving in België met bijzondere aandacht voor:

- Het ARBIS
- Het KB medische blootstellingen

• Het nucleair noodplan

Studiemateriaal

Slides, transparanten

Toledo / e-platform

Artikels en literatuur

Toelichting werkvorm

blended: enkele lesonderdelen fysiek – andere lesonderdelen online (via kennisclips; e-learning laten volgen via open leerplatformen)

Komt ook voor in andere opleidingsonderdelen

G0S41A : Stralingsbescherming

Inhoud

De studenten leren aan de hand van oefeningen en opdrachten zelfstandig de juridische aspecten van de stralingsbeschermingsproblematiek te analyseren en toe te passen op concrete situaties.

Toelichting werkvorm

practicum en zelfstudie

Toelichting

Slagen voor dit opleidingsonderdeel is verplicht om het diploma 'PG in de Radioprotectie' te verwerven.

Schriftelijk examen bestaande uit een combinatie van open vragen en meerkeuzevragen (zonder giscorrectie)

Inhoud

- Situering van de radioprotectie in het algemeen preventiebeleid natinaal en internationaal
- Organisatie van de stralingsbescherming op de arbeidsplaats: rol van verschillende actoren met beschrijving van takenpakket en  verantwoordelijkheden
- ALARA betekenis in praktijk: organisatie van justificatie, optimisatie, constraints en naleving van limieten in diverse toepassingsgebieden van straling i.h.b. kernindustrie, NORM industrie en geneeskunde (radiotherapie, nucleaire geneeskunde, radiologie (ihb CT en IR), biomedische en RN productie en radiopharmacie)
-Dosimetrie voor opvolging van de uitwendige en inwendige blootstellingen aan straling
-Bescherming tegen uitwendige stralingsbronnen voor de werknemers in de industrie en de medische wereld
-Monitoring van besmetting van personen en werkplek. Maatregelen voor het vermijden van radioactieve contaminaties ihb in nucleaire geneeskunde, biomedische labo’s en productie van radionucliden
- Ethiek en risicocommunicatie in de stralingsbescherming- regelgeving experimenten op mensen
- Toezicht en dosimetrie in ziekenhuis: patiënten, personeel, begeleiders en bezoek
- Organisatie van interdisciplinaire reflectievergadering met diverse actoren in het veld (DFC, Dienst preventie, Arbeidsgeneesheer , erkende instelling, BelV en vooral FANC) met toelichting van hun rol ihb in specifieke knelpunten van de arbeidsgeneeskunde. Verslag van de discussies

Studiemateriaal

Syllabi, documentatie, FANC website

Toelichting

Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding. 

Slagen voor dit opleidingsonderdeel is verplicht om het diploma 'PG in de Radioprotectie' te verwerven.

Inhoud

A) De student doet minimum 8 dagen stage in een interne of externe dienst voor preventie en bescherming op het werk onder leiding van een stagemeester in de dienst en onder supervisie van een academische stagemeester-coördinator. 
B) Werkplaatsbezoeken (minimum 3) samen met de preventieadviseur, de bedrijfsarts, de vertegenwoordiger van de fysische controle.
- Dienst medische beeldvorming
- Dienst open bronnen (nucleaire geneeskunde en in vitro)
- Dienst interventionele radiologie,  interventionele cardiologie, ….
C) 1 dag fysische controle (vb. AIB Vinçotte,…).
D) Geplande bezoeken 7:
Biologische dosimetrie in UZ Gent
Decontaminatie SCK
- Laboratorium directe en indirecte meting SCK
- Belgoprocess afvalverwerking
- Dienst radiotherapie UZ KUL / dienst radiologie-CT, nucleaire geneeskunde, biomedische in vitropraktijken VUB
- Cyclotron VUB
- FANC    
E) De student neemt deel aan 1 infosessie voor werknemers over risico ioniserende stralen.
F) Minimum 3 seminaria mbt ioniserende stralen dienen gevolgd te worden maar zijn vrij te kiezen uit het jaarlijks aanbod.

Toelichting

Evaluatiekenmerken: Voorwaarden om een score te kunnen krijgen voor dit opleidingsonderdeel zijn: 

- Inleveringstermijn, vastgelegd door de stagecoördinator en via Toledo meegedeeld, wordt gerespecteerd.

- Het evaluatiedocument ingevuld door de stagemeester is opgenomen in het digitaal portfolio.

- Er is gebruik gemaakt van de templates (o.a. aanwezigheidsattesten,..) die ter beschikking worden gesteld op de digitale leeromgeving.

- Gedetailleerde informatie over de verwachte inhoud van het portfolio is beschikbaar op Toledo.

Het stageverslag bevat  maximaal 50 pagina’s met bijlagen inbegrepen die de volgende onderwerpen behandelt:
1° een persoonlijke beschrijving van de uitgevoerde bezoeken aan werkposten en geneeskundige onderzoeken
2° voor ieder type van werkpost een persoonlijke analyse van de risico's inherent aan de ioniserende straling;
3° een persoonlijke bespreking van de historiek van eventuele incidenten die zich tijdens de stage of in het verleden hebben voorgedaan en de opvolging ervan;
4° een overzicht van de medische opvolgingsprocedure die de stagiair zelf voorziet voor elk risico, alsook de aanwijzingen waar specifiek moet op gelet worden;
5° de persoonlijke verslagen van de bezoeken aan externe inrichtingen of instellingen;
6° een persoonlijke evaluatie van de tijdens de stage opgedane ervaring waaruit blijkt dat de kandidaat de nodige vaardigheden ter uitvoering van het gezondheidstoezicht en de taken van de erkend arbeidsarts (klasse II en III) zich heeft eigen gemaakt.

Slagen voor dit opleidingsonderdeel is verplicht om het diploma 'PG in de Radioprotectie' te verwerven.